Özet:

Bu çalışmada Ebü’l-Hayr İbnü’l-Cezerî’nin İbnü’n-Nâzım olarak da bilinen oğlu Ebû Bekr Ahmed b. Muhammed’in telif ettiği eserlerden biri olan Urcûze fî vakfı Hamza isimli risâlesi ele alınmıştır. Bu bağ-lamda öncelikle bahse konu olan müellifin hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilmiş, ardından ilgili risâle tahlil edilmiştir. İki ayrı el yazma nüshasına ulaşılan risâlede İmam Hamza’nın kıraati çerçevesinde kıraat ilminin önemli ve bir o kadar zor konularından sayılan hemze üzerinde vakıf meselesi izah edilmiştir. Konunun özellikle İmam Hamza’nın kıraati çerçevesinde incelenmesinin nedeni ise hemze üzerinde vakıf denildiğinde akla ilk gelen ismin Kûfe kıraat imamı Hamza olmasındandır. Bu sebepledir ki “Nere-de hemze orada Hamza” ifadesi deyim haline gelmiştir. İmam Hamza, hemzeli kelimelerde vakfetme hususunda diğer kıraat imamlarına göre farklı okumaktadır. Fakat bununla beraber bazı durumlarda Şâm kıraat imamı İbn Âmir’in ilk râvisi Hişam’ın ona muvafakat ettiği durumlar da söz konusu olmuştur. Ebû Bekr Ahmed, risâlesini ilgili mevzuya hasretmiş ve 36 beyit olarak nazmetmiştir. O, konuyu ele alır-ken hemzenin harekeli olması ve sâkin gelmesinin yanı sıra kelime ortasında veya sonunda bulunması durumlarını izah etmiş ve okuyuş farklılıklarına işarette bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler: