Özet:

Hicri VIII. yüzyılda Mısır’da Memlükler döneminde yetişen nahiv âlimleri arasında ve nahiv alanında uzmanlaşmış dilcilerden biri de el-İ‘râb ‘an kavâ‘idi’l-i‘râb adlı eserin müellifi İbn Hişâm el-Ensârî’dir (ö. 761/1360). İbn Hişâm, 708/1309 yılında Kahire’de dünyaya gelmiş ve 51 yaşında vefat etmişti. Kısa ömrüne rağmen arkasından nahve dair onlarca eser bırakmıştır. Bu eserlerden biri de el-İ‘râb ‘an Kavâ‘idi’l-İ‘râb adlı eseridir. Hicri 740’lı yıllarda kaleme alındığı anlaşılan ve Arapça öğretiminde önemli yere sahip olan Kavâidu’l-i‘râb, gramer öğrenimine bir seviyeden sonra başlayanların kolaylıkla ezberleyebileceği kitaplar kategorisine girmektedir. Arapçayı öğrenmek isteyenlerin ihtiyaç duyduğu önemli meseleleri veciz bir şekilde ele alan bu eser, daha sonra gelen âlimler tarafından çok beğenilmiş ve dikkatlerini çekmiştir. Arap dili alanıyla uğraşan âlimler, eserin üzerine onlarca şerh ve haşiye yazmıştır. Muhtasar bir nahiv kitabı olan bu eserde, dilbilgisinin bazı konularını ele alan İbn Hişâm, diğer nahiv eserlerinde olduğu gibi bu eserde de hiçbir nahiv ekolüne taassup derecesinde bağlı kalmamıştır. Buna mukabil onun görüşlerinin çoğunun Basra ekolünün görüşlerine paralel olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler: