Özet:

Bu araştırmanın amacını istenilen özelliklere uygun yağlık hibrit ayçiçeği çeşit adaylarını saptamak oluşturmuştur. Denemeler, 2009 ve 2010 yetiştirme sezonunda, tesadüf blokları deneme deseninde ve 4 tekerrürlü olarak Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü (ETAE) deneme tarlalarında yürütülmüştür. Çalışmanın materyalini ETAE ayçiçeği ıslah programınca geliştirilen yağlık hibrit çeşit adayları ve tescilli çeşitler oluşturmuştur. Yapılan değerlendirmeler, denemelerde yer alan çeşitlerin tane verimi (kg/da) yanında bin tane ağırlığı (g), yağ oranı (%), yağ verimi (kg/da), 1000 tane ağırlığı (g), kabuk oranı (%) ile bitki boyu (/cm), tabla çapı (cm) çiçeklenme ve fizyolojik olum gün sayıları açısından istatistik olarak farklı olduklarını ortaya koymuştur. Araştırmada, 2009 yılında en yüksek tane verim ETAE-Y-TM-2007-5 ve Sanay çeşitlerinden sırasıyla 572 kg/da ve 571 kg/da olarak sırasıyla elde edilmiştir. 2010 yılında ise en yüksek verimi ETAE-Y-TM-2007-4, ETAEY-TM-2007-2’den sırasıyla 543 kg/da ve 531 kg/da olarak elde edilmiştir. Yağ verimi bakımından yapılan değerlendirmede; 2009, 2010 ve her iki yıl ortalaması dikkate alındığında; ETAE-Y-TM-2007-2; 4; 5 ve 12 sırasıyla 255, 250, 244 ve 245 kg/da yağ verimleri ile en yüksek değere ulaşan çeşitler olmuştur. Ayçiçeği üretim artışı, ekim alanlarının genişletilmesi ve ikinci ürün tarımına önem verilmesi yanı sıra birim alandaki verimin artırılması, yüksek verim potansiyeline sahip çeşitlerin üretilmesi ile mümkün olacaktır. Araştırma sonuçları verim performansı ve agronomik karakterler bakımından yapılan değerlendirmede çeşit adaylarından özellikle ETAE-Y-TM-2007-2; 4; 5 ve 12 verim ve kalite bakımından umut verici olarak ayçiçeği tarımında yer alabileceğini ortaya koymaktadır

Anahtar Kelimeler: