Özet:

Hukuk sistemleri ülkeden ülkeye değişkenlik gösterse de herkesin sahip olduğu bazı vazgeçilemez temel haklar vardır. Demokratik ve çağdaş toplum yapısı üzerine temellendirilmiş her devlet, kişiye sıkı sıkıya bağlı olan bu hakları korumak ve söz konusu haklarıniyi şekilde gözetilmesini sağlamak ile mükelleftir. Temel haklar, genel anlamda her devletin Anayasası’nda düzenlemeye tabii tutulmuştur. Bu düzenlemelerin yanı sıra, uluslararası platformda, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde de bir takım temel haklar ‘insan hakları’ adı altında güvence altına alınmıştır. Adil yargılanma hakkı, alt unsurlardan oluşan bir temel haktır. İlgili hakkın kapsamına, makul sürede yargılanma hakkı, etkili başvuru hakkı, bağımsız bir mahkeme tarafından yargılanma hakkı ve mahkemenin verdiği kararı gerekçeli olarak öğrenme hakkı şeklinde haklar girmektedir. Adil yargılanma hakkının unsurlarından olan makul sürede yargılanma hakkı, yargı yoluna başvuran herkesin mümkün olankısa sürede yargılanması anlamına gelmektedir. Ancak bazı durumlarda yargılama gereğinden fazla sürüncemede kalarak kişinin hakkının teminini geciktirmektedir. İşte bu gibi durumlarda olağan ve lehe sonuç alınamaması halinde de olağanüstü kanun yollarına başvurmak suretiyle uğranılan zararın tazmini talep edilmektedir. hakkının ihlal edildiğini iddia eden kişilere olağanüstü kanun yolu olarak Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru (Anayasa Şikâyeti) hakkı tanınmıştır. Çalışmamızda, Bireysel Başvuru hakkının mahiyeti konusunda bilgi verilmeye çalışılmış ve bu doğrultuda hakkın niteliğine, işlevselliğine ve ön şartlara değinilmiştir. Devamında, adil yargılanma hakkı ele alınarak hem Anayasa hem de AİHS kapsamında detaylandırılmıştır. Çalışmamızın son kısmında ise AYM’nin Bireysel Başvuru kapsamında verdiği bir takım kararlar irdelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: