Abstract:

Oyun, toplumsal bir kurgu olan çocukluğun önemli bileşenleri arasında yer alır ve toplumsal değişimle birlikte toplumun çocukluk kurgusu ve oyun türlerinin de değiştiği görülür. Oyunların özellikleri ile toplumların yapısı ve bu toplumların çocukluğa ilişkin algıları arasında karşılıklı bir etkileşim söz konusudur. Teknolojik gelişmeler sonucunda oyunların mekân, şekil, biçim ve kullanılan araç-gereç özellikleri bakımından değişikliğe uğradığı ve bu dönüşümün hem farklı toplum modellerinin gündelik yaşam pratikleriyle hem de bu toplum tiplerinin çocukluğu algılama biçimleriyle ilişkilendirildiğinde sosyolojik analize uygun bir tartışma zemini yarattığı anlaşılmaktadır. Bunun yanında oyun kavramının, Türkiye’de araştırma konusu olarak yoğunlukla eğitim bilimleri, halk bilimi, spor bilimleri ve edebiyat gibi farklı uzmanlık alanlarının ele aldığı, sosyoloji disiplini içinde yapılan çalışmaların ise oldukça sınırlı olduğu görülmektedir. Bu çalışmada, farklı toplum modellerinde yaygın olan oyunlar, toplumun ekonomik ve sosyokültürel yapısı, ürettiği değerler, gündelik yaşam pratikleri ve hâkim çocukluk algısıyla ilişkilendirilerek, oyun ile toplum arasındaki benzer ve ortak özelliklerin belirlenmesi hedeflenmektedir. Oyunu, geleneksel, modern ve post modern kavramsallaştırması kullanarak üç farklı dönemin özellikleri ve çocukluk algısıyla birlikte okuma imkânı sunan bu çalışmanın amacı, oyunların genel özellikleri ile toplumsal örgütlenmeyi sağlayan sosyal yapı arasındaki etkileşime dikkat çekmek ve Türkiye’de oyun kültürünün değişen sosyokültürel süreçlerle birlikte nasıl bir dönüşüm sergilediğini incelemektir. Türkiye’de herhangi bir toplumsal düzlemde oynanan oyunların, farklı oyun yapılarını dışlayıcı bir yaklaşım içinde olmadığı ancak özellikle küreselleşmenin etkisiyle oyun tercihlerinin belirgin düzeyde dijital forma dönüştüğü görülmekte ve oyun pratiklerini belirleyen temel parametrelerin başta teknolojiden yararlanma biçimleri olmak üzere yerleşim yeri, mekân algısı ve ekonomik gelir düzeyi olduğu anlaşılmaktadır.

Keywords: