Abstract:

Ahilik, Anadolu Selçuklu Devleti ve Osmanlı Devleti’nde toplumsal, iktisadî ve idarî düzenin başlıca aktörlerinden birisi olarak dikkat çekmektedir. Ahi zihniyeti, İslâm ilkeleri ve Türk kültürü ile yoğrularak şekillenmiş ve kendine özgü bir girişimci tipolojisi oluşturmuştur. Diğer taraftan burjuvazi, içinden çıktığı Avrupa’nın sosyal, siyasal, kültürel ve ekonomik yapısı ile karşılıklı etkileşim içerisinde bulunmuştur. Burjuvazi, Batı orijinli birçok yazar tarafından, Avrupa’daki sosyoekonomik gelişmenin itici gücü olarak kabul edilmiştir. Bu noktadan hareketle, Osmanlı Devleti’nin modernleşme çabalarında bir milli burjuvazi oluşumu hedeflenmiş, fakat maddî ve kültürel unsurların etkisiyle bu hedef tasarlandığı gibi vücut bulamamıştır. Ahmet Tabakoğlu, ahi zihniyetinin varlığını/etkisini söz konusu uyuşmazlığın sebeplerinden birisi olarak görmektedir. Bu makalenin amacı Tabakoğlu’nun yaklaşımını esas alarak ahi zihniyeti – burjuva zihniyeti ikilemini analiz etmektir. Tabakoğlu’nun bu konudaki yazılarını temel kısıt alarak yola çıkan çalışma neticesinde, ahi zihniyetinin insan odaklı yapısı ile yenilikçi ve dinamik karakterle sivrilen burjuva zihniyeti sentezinin muhtemel faydalarına dikkat çekilmiştir.

Keywords: