Özet:

Siyasi Partilerin demokratik ve kurumsal karakterlerinin belirlenmesinde siyasi liderlerin rolü ve etkisi önemli bir faktör olarak değerlendirilmektedir. Liderler, siyasi partilerin politikalarını, kurumsal ve demokratik gelişmelerini güçlü ve karizmatik liderlik özellikleri ile önemli derecede etkileyebilirler. Fakat liderin parti içerisinde yükselişi partinin demokratikleşme ve kurumsallaşma sürecini negatif yönde etkileyebilmektedir. Türkiye’de siyasi partiler ağırlıklı olarak kurumsallaşmadan vazgeçen özellikler gösterme eğilimindedirler. Bu nedenle, liderler parti içeresinde bireysel bir güç olarak kolaylıkla yükselebilmektedirler. Liderlerin karizmatik özelliklerinin artması ve seçimlerde edinilen başarılar liderin parti içerisindeki etkisini daha da arttırmaktadır. Parti içerisindeki güçlü liderler parti dinamiklerini farklı yollarla yönetme eğilimindedirler. Örneğin, milletvekili adaylarını belirleme, kongredeki kararları etkileme veya parti içi muhalif kişileri partiden uzaklaştırma gibi kararlarda bu tip liderlerin önemli etkisi görülmektedir. Ancak, liderin parti içindeki etkisinin artması, siyasi partilerin ve genel olarak Türkiye’deki demokratikleşme sürecini olumsuz yönde etkilemektedir. Bu bağlamda, güçlü bir lider altında siyasi partilerin demokratikleşme ve kurumsallaşmasını incelemek önem taşımaktadır. Türkiye’de Anavatan Partisi (ANAP) ve Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) güçlü lider figürünü deneyimlemiş iki siyasi partidir. Her iki parti için de partinin varlığının devam etmesi ve kurumsallaşması güçlü bir lider figürü olmadan problemli bir şekilde devam etmiştir. Bu çalışmada, liderlerin siyasi partilerin kurumsallaşması ve demokratikleşmesi üzerindeki etkileri AKP ve ANAP örnekleri üzerinden tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: