Abstract:

Sanayi devriminden sonra teknolojideki değişmeler, şehirleşme, ticaretin serbestleşmesi, dünya nüfusundaki ve buna bağlı olarak da ekonomik faaliyetlerdeki artış çevresel bozulmayı hızlandırmıştır. Özellikle üretim sürecinde enerji girdisi olarak fosil yakıt kullanılması, karbondioksit (CO2) salınımını artırmış ve bu durum hava kalitesini olumsuz etkilemiştir. Üretim artışı ve çevre arasındaki bu çelişki çevre kirliliği, ekonomik büyüme ve uluslararası ticaret arasındaki ilişkinin sorgulanmasına yol açmıştır. Bu amaçla çalışmada, Dünya Bankası sınıflandırmasına göre seçilmiş 25 üst gelir grubu, 28 orta gelir grubu ve 11 düşük gelir grubu toplam 64 ülkede ticari açıklık, nüfus yoğunluğu ve kişi başına düşen milli gelirin, kişi başına CO2 salınımı üzerine etkileri, 1995-2016 dönemi için panel veri yöntemi ile analiz edilmektedir. Uygulama sonuçlarına göre tüm ülke gruplarında ve küresel ölçekte ele alınan değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Ortalama grup tahmincisi yöntemi ile hesaplanan uzun dönem katsayılara göre üst gelir grubu ülkelerde ticari açıklık ile CO2 salınımı ters yönde ilişkiliyken, orta ve düşük gelirli ülkeler ile küresel ölçekte pozitif yönde ilişkilidir. Nüfus yoğunluğu ile CO2 salınımı yüksek ve orta gelirli ülkeler ile küresel ölçekte negatif ilişkiliyken; düşük gelirli ülkelerde pozitif ilişkilidir. Kişi başına düşen milli gelir ile CO2 salınımı üç ülke grubu ve küresel ölçekte pozitif ilişkilidir.

Keywords: