Özet:

Amaç: Afazi, beyinde meydana gelen bir hasarın dil dominant hemisferi etkilemesi sonucu ortaya çıkan, bireyin dili anlaması, üretmesi ve kullanmasında yetersizliğe neden olan bir iletişim bozukluğudur. Diğer zorluklara ek olarak, afazi sonrasında bireyin yaşam kalitesi de azalmaktadır. Yaşam kalitesi faktörünün de dikkate alınması afazi müdahalesinin etkililiğini arttırmaktadır ve bu nedenle müdahale planlama sürecine yaşam kalitesi değerlendirmeleri de dahil edilmelidir. Bu çalışmanın amacı afazili bireylerin yaşam kalitesini belirlemek ve bu bireylerin yaşam kalitesini etkileyen faktörleri incelemektir.  Yöntem: Çalışmaya katılan 50 afazili bireye ‘Afazi Dil Değerlendirme Testi (ADD), ‘Beck Depresyon Ölçeği’, ‘Short Form-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği’ (SF-36) ve ‘İnme ve Afazi Yaşam Kalitesi Ölçeği-39-TR’ (SAQOL-39-TR) ölçeği uygulanmıştır. Verilerin istatistikselanalizi SPSS 23 paket programı ile yapılmıştır.  Bulgular: Araştırmanın sonucunda Short Form-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği (SF-36) ve Beck Depresyon Ölçeği ile İnme ve Afazi Yaşam Kalitesi Ölçeği TR (SAQOL-39 TR) arasında anlamlı korelasyon bulunmuştur. SAQOL- 39 TR ile SF-36 arasında anlamlı pozitif bir korelasyon; SAQOL-39 TR ve Beck Depresyon Ölçeği arasında ise negatif bir korelasyon bulunmuştur. Katılımcıların SAQOL-39-TR ölçeğinden ve alt alanlarından aldıkları puanların yaş, cinsiyet ve inme üzerinden geçen süre gibi potansiyel belirleyici faktörlere göre farklılaşmadığı saptanmıştır. Eğitim düzeyi, okuma alışkanlıkları ve evde yaşayan kişi sayısı değişkenlerine göre katılımcı gruplar arasında SAQOL-39-TR ölçeğinin bazı alt alanlarından aldıkları puanların anlamlı bir farklılık gösterdiği bulunmuştur.  Sonuç: Afazili bireylerin yaşam kalitesi adınaçok zorluk yaşadıkları alanın ‘iletişim’ alanı olduğu görülmüştür ancak yaşanan dil bozukluğu sonrasında sadece dilsel sorunlarla değil eşlik eden diğer problemlerle de karşılaşılmaktadır. Dil ve konuşma terapistlerinin afazili bireyleri sadece dil bozukluğu yaşayan bireyler olarak değil, bir bütün olarak değerlendirmeleri ve müdahalesini planlaması gerekmektedir. Kişinin iletişim ve yaşam kalitesi düzeyini yükseltme amaçlı bir terapi süreci yürütülmelidir.

Anahtar Kelimeler: