Özet:

Hartmann ahlâkî özgürlüğün açıklanmasında Kant’ın irade özgürlüğü hakkındaki görüşlerini eleştirirken aynı doğrultuda benzer bir yaklaşımla pozitif özgürlüğü (belirlenmemişlik/undeterminiert), negatif özgürlükten (özel tipte belirlenmişlik/plus determination) ayırmak suretiyle yeni bir özgürlük yorumuna ulaşmak istemiştir. O, aksiyolojik belirlenimin değer ilişkisinden yola çıkarak insanın, ontolojik belirlenmişliğini aksiyolojik açıdan aşabileceğini ve buna bağlı olarak da aşkın bir determinasyon formu içinde değer duygusuna dayalı olarak kendisine amaçlar koyabileceğini ve böylece özgür olabileceğini savunmuştur. Ayrıca o, Alman idealistlerinin özgürlük hakkındaki mutlak tinin sonsuz etkinliği şeklindeki özgürlüğü bir geist varlığına bağlayan görüşlerine karşı özgürlüğü, hukuksal özgürlük, ahlaki özgürlük, bireysel özgürlük, içsel ve dışsal özgürlük, eylem ve irade özgürlüğü gibi farklı boyutlarda ele alarak onu insana ait bir değer olarak görmüştür.

Anahtar Kelimeler: