Özet:

Divan şiiri, Türklerin altı asırlık kültür birikimini barındıran bir hazinedir. Kalıplaşmış ifadelere, söyleyiş inceliğine ve edebî sanatlara dayanan bu şiir, belirli nazım şekilleri yoluyla kaleme alınmıştır. İran edebiyatından şiirimize geçen rubâî de bu nazım şekillerinden biridir. Tek bentten oluşan ve aruzun özel kalıplarıyla yazılan rubai, yoğun ve girift anlamlar taşır. Şair, bu muayyen yapı içerisinde sanatını icra ederken kendine özgü bir üslup oluşturur. Türk edebiyatının 16 ve 17. yüzyıllarında altın çağını yaşamış rubai nazım şeklini kullanan şairlerden biri de Fuzûlî-i Bağdâdî’dir. Yazdığı 72 rubâîde genel olarak rindane bir yol seçen Fuzûlî, Allah’ın kudretini, dünya hayatının geçiciliğini, aşkın ve âşığın hallerini kendine has üslubuyla dile getirmiştir. Bu makalede, “Âşık-sevgili-rakip” üçgeninin önemli unsurlarından biri olan âşık tipi işlenecektir. Birinci bölümde Fuzûlî’nin hayatı, edebi kişiliği, eserleri kısaca verilecek; ikinci bölümde Fars ve Türk Edebiyatında rubai nazım şeklinin tarihî seyri incelenecektir. Son bölümde ise Fuzûlî’nin rubâîlerinde âşık tipinin nasıl ele alındığı konusu örnekleriyle sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler: