Abstract:

Çocuklar zamanlarının büyük bölümünü okulda kitaplarla geçirmektedir. Farklı aile tiplerine yönelik algının gelişmesi de okul ortamında kimi zaman akranlar yoluyla kimi zaman da ders kitapları yoluyla ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmanın amacı öğrencilerin sürekli olarak karşı karşıya kaldığı okul kitaplarında aile yapısının ne şekilde yansıtıldığının ortaya konulmasıdır. Araştırma nitel yöntemle ve içerik analizi tekniğiyle yürütülmüştür. Araştırmacılar tarafından Aile Güç Geliştirme Modeline dayalı olarak geliştirilen kategori ve kodlar temel alınarak ders kitaplarındaki metinler analiz edilmiştir. Analiz sonucunda metinlerin yer aldığı 23 ilkokul kitabında 364 metinde 95 aile olduğu tespit edilmiştir. Metinlerdeki kadın ve erkek sayılarının eşit olduğu gözlemlenmiştir. Yine aynı şekilde erkek ve kız çocuklarının dağılımının da eşit olduğu bulunmuştur. Her 4 metinde bir aileye rastlanırken, bu ailelerin ortalama 3 bireyden oluşmuştuğu tespit edilmiştir.  Bu ailelerin 2’sinin kapalı, 1’inin gelişigüzel, 15’inin açık aile olduğu ortaya konulmuştur. Ailelerden 77’sinin aile biçimini tanımlayacak yeterli veri metinlerde yer almamaktadır. Genel olarak bakıldığında, ilkokul ders kitaplarının aile güç geliştirme modeline göre aileyi çocuklara yansıtma miktarının ve şeklinin eksik kaldığı söylenebilir. Çocuğun aile sosyal yapısına ilişkin algısının oluşturulmasında ders kitapları önemli bir materyaldir. Çocukların bu materyalle yoğun bir şekilde ilişkide bulunması, çocuğun zihninde uygun bir aile figürünün oluşturulması bakımından bir fırsattır. İlerde geliştirilecek kitaplarda aile kavramının daha uygun bir şekilde ve yoğunlukta yer verilmesi gerektiği düşünülmektedir. 

Keywords: