Abstract:

Dilbilgisi, kuralları kısa süre zarfında oluşan, insanların müdahalesiyle değiştirilen bir husus değildir. Bu nedenle dilbilgisini dillerin sistemi olarak adlandırmak mümkündür. Bir dili tanımak için o dilin sistemine aşina olmak gerekir. Dillerin sözcük dağarcığı başka dillerin sözcük dağarcığından yararlanır. Başka dillerin sözcükleri aynı şekliyle veya değiştirilerek, bazen yeni anlamlar yüklenerek kullanılır. Ancak dilbilgisinde durum öyle değildir. Dilbilgisi kuralları on yıllar içerisinde değil, belki yüzyıllar içerisinde ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle dillerin grameri dışarıdan müdahaleyi kabul etmez. Zazaca, farklı değerlendirmeler olsa da, Munzur, Murat ve Dicle olmak üzere üç ana lehçeden oluşmaktadır. Bingöl'ü de içeren Murat (Merkez) lehçesi, birçok yönüyle Munzur (Kuzey) lehçesinden ve daha az oranda Dicle (Güney) lehçesinden ayrılır. Bingöl merkezde konuşulan şiveyi esas aldığım bu çalışmayla fiil çekimlerini incelemek istiyorum. Böylelikle farklı lehçe, şive ve ağızlar arasındaki benzerlik ve farkların daha iyi kavranacağını umuyorum. Yeniden doğuş sürecinde olan Zazaca’ya dair bugüne kadar büyük bir çaba ve efor sarf edildi. Her dil gibi kendi de otorite olan Zazaca’nın daha çok incelenmesine, lehçe, şive ve ağız farklarının ortaya çıkarılmasına ve dilin gelişimini sürdürmesine imkân tanınmalıdır. Anahtar Sözcükler: Zazaca Fiil, Zazaca Zamanlar, Zazaca Şahıs Zamirleri, Zazaca’da Sayı, Zazaca’da Cinsiyet

Keywords: