Abstract:

İnsanların günlük hayatta kullandığı dil bir canlı gibi değişim göstermektedir. Bu husus, edebiyat söz konusu olduğunda daha belirgin bir hâl alır. Edebiyatın içeriği, beslendiği kaynaklar ve toplumu hangi açılardan beslediği zaman içerisinde farklılaşır. Divan edebiyatına bakıldığında dinî muhtevaya sahip birçok tür görülebildiği gibi onunla doğrudan ilgili olmayan türlerde ve birçok farklı nazım şeklinde yine bu etki görülmektedir. Çoğu zaman lirik duyguların ifadesi olan şiir ve dolayısıyla bu şiirlerin toplandığı divanlar da bu etkiden azade değildir. Divan şairi Kur'ân'la sıkı bir ilişki içinde olmuş ve bunu şiirine yansıtmıştır. Lafzî veya manevî ayet iktibaslarının yanı sıra Kur'ân'ın konularının, kavramlarının, esmâ-i hüsnânın, peygamber ve sure isimlerinin hatta Kur'ân'ın kendi isminin çokça geçtiği ve adeta divan şairinin zihinsel kodlarının ayetlerle oluştuğu görülmektedir. Bu çalışmada Kur'ân'ın klasik Türk şiir diline yansıması veya ona kaynaklık etmesi şeklinde ifade edebileceğimiz konu ele alınmış, Bâkî Divanı bu nazarla tetkik edilmiş ve ilgili beyitler gözler önüne serilmiştir. Kur'ân'ın şiirde kullanım durumu elbette şairden şaire farklılık göstermektedir. Bununla beraber Kur'ân'ın etkisi aşağı yukarı her şairde karşımıza çıkmakta ve dolayısıyla etkileşimin boyutları hakkında bir fikir vermektedir.

Keywords: