Abstract:

Sözlü kültür ürünleri hayatın bütün yönlerini kuşatan bir yaygınlığa sahiptir. Bu ürünler farklı alt başlıklar altında incelenirler. Anlatmaya dayanan bir tür olan masal, Türk sözlü kültürünün en önemli geleneksel türlerindendir. Masalların temel özellikleri olağanüstü unsurların varlığı, gerçekle ilginin zayıflığı, kalıplaşmış ifadeler barındırmasıdır. Masal, gerçek olanla hayali olanın kolayca iç içe geçtiği bir türdür. Bu kolaylık masalın reel olanla çok yönlü temasını gözlerden kaçıran bir özelliktir aynı zamanda. Dualar dinî bilincin düzenli yansıması olan ibadet hayatının değişmez bir parçasıdır. Dualar, insanoğlunun ulaşamadığı isteklerin ve güç yetiremediği engellerin varlığının verdiği çaresizliği yansıtan inanç alanına ait kavramlardır. Aynı zamanda dualar sözlü kültür ürünlerinin konuşmalık türlerindendir. Bu yönleriyle hayatın her aşamasında gündelik konuşmanın bilinçli/bilinçsiz bir parçasıdırlar. Dil/kültür alanına ait unsurlar masal gibi anlatmaya dayanan türlere de farklı şekillerde yansır. Dualar da bu olgunun bir parçasıdır. İnanç alanına ait görülen bu tür ve ifadelere, dinsel olanla ilgisiz görülen masallarda da sıklıkla rastlanır. Anadolu sahası Türk masallarında dualar hem dinsel alanın özelliklerini sergiler hem de Türk halkının gündelik yaşamında onları kullanım özellikleri ile var olur. Dil, kültür ve inanç alanları bu örneklerde iç içe geçer. Çalışmada bu geçişlilik Anadolu sahası Türk masalları örneklemi çerçevesinde incelenecektir.

Keywords: