Abstract:

Lojistik kavramı ile ilgili birçok tanım halihazırda bulunmaktadır. Lojistiğin yaygın tanımı doğru ürünün, doğru miktarda, doğru şekilde, doğru yerde, doğru zamanda, doğru fiyatla, doğru müşteriye ulaştırılması şeklinde belirtilmektedir. Lojistik maliyetler, lojistik faaliyetler sebebi ile meydana gelen maliyetlerin bütününü belirtmek amacıyla kullanılan kavramdır ve firmaların lojistik faaliyetler için katlandıkları özverilerin parasal tutarı şeklinde tanımlanabilmektedir. Lojistik faaliyetler literatürde stok yönetimi faaliyeti, elleçleme faaliyeti, depolama faaliyeti, sipariş işleme ve bilgi yönetimi faaliyeti, taşıma faaliyeti ve diğer lojistik faaliyetler (müşteri hizmetleri, üçüncü parti lojistik hizmeti sağlayıcıların yönetimi, üretim planlaması, paketleme, zamanlama, montaj, bilişim sistemleri ve bilgi teknolojileri ile ilgili faaliyetler) şeklinde ifade edilmektedir. Lojistik maliyet ögeleri müşteri hizmetleri maliyetleri, stok bulundurma maliyetleri, sipariş işleme ve haberleşme sistemleri (sipariş süreci), depolama maliyetleri, taşıma maliyetleri ve birim miktar maliyetleri olarak sıralanabilmektedir. Lojistik faaliyetlerini maliyetlendirme yaklaşımları toplam maliyetleme, tedarik zinciri maliyetlemesi, faaliyete dayalı maliyetleme, hedef maliyetleme, ürün ve müşteri karlılığı analizi, tam zamanında üretim, toplam sahip olma maliyeti, kazan – kazan (win – win) ilişkileri ve misyon maliyetleme şeklinde ifade edilebilmektedir. Tersine lojistik kavramı hem teorik hem de pratik anlamda değişik biçimlerde tanımlanmaktadır. En geniş anlamıyla, ürünlerin ve malzemelerin tekrardan kullanılmasıyla alakalı bütün işlemler anlamına gelmektedir. Tersine lojistik maliyetleri firmaların ters lojistik sürecinde gerçekleştirdiği bütün faaliyetleri sonucunda oluşan maliyetlerdir. Ters lojistik faaliyetleri tamir, ürün yerleştirme, yakma ve gömme (imha etme), yeniden üretim, ürün yamyamlaştırma (ürünün kısmi kullanımı), geri dönüşüm ve yeniden kullanım/yeniden satış şeklinde ifade edilebilmektedir. Ters lojistik süreci toplama, muayene ve ayıklama, ürün geri kazanımı ve yeniden dağıtım şeklinde belirtilebilmektedir. Çalışmada lojistik maliyet kavramı, lojistik maliyet unsurları, lojistik faaliyetlerini maliyetlendirme yaklaşımları, ters lojistik faaliyetleri, ters lojistik süreci ve ters lojistik maliyetleri hakkında bilgi verilmektedir. Ayrıca çalışmada lojistik kavramı ve ters lojistik kavramı açıklanmaktadır.

Keywords: