Views
24
Downloands
7
Audio Listening
2
Atasözleri; bir milletin kadim kültürünü, tecrübelerini, dünyaya bakışını, geleneklerini nesilden nesile ulaştıran sözlü edebiyat ürünleridir. Bu sözlü edebiyat ürünleri, ait olduğu milletin kadim geçmişini, gelecekte de yaşatma imkânı veren bir hafıza işlevi görmektedir. Atasözleri, asırlar boyu halkın dilinden bugünlere kadar gelen önemli bir hazine olarak kabul edilmiş; bir fikri tam bir ustalıkla ortaya koyarak yaşam deneyimlerinin gözlemlenmesi sonucu insanların zihinlerinde oluşturulup ortaya çıkarılmışlardır. Milletlerin kültürlerine ait birçok veriyi analiz edilen atasözlerinde görmek mümkündür. Evlilik yoluyla ya da kan bağıyla oluşturulan yakınlık kavramlarını genel anlamda akrabalık olarak tanımlayabiliriz. Akrabalık kavramlarının derinliği ve niceliği bir kültürün dilde yaşama derecesini gösterebilir. Orta Asya’nın ve Türk dünyasının kültür merkezi olarak adlandırabileceğimiz Özbekistan’ın birçok kültürün kesiştiği stratejik bir konumda bulunması sebebiyle kültürel açıdan dünyada çok mühim bir yeri vardır. Bu çeşitlilik ve zengin kültürel mirasın içerisinde akrabalık kavramları geniş bir yer tutar. Tarihi çok eskilere dayanan Özbek Türklerinin bu zengin kültürü elbette dile ve dolayısıyla atasözlerine yansımıştır. Akrabalık bağları oldukça güçlü olan Özbek Türkleri, bu kavramları geniş bir sahada yazılı ve sözlü bir şekilde kullanmışlardır. Özbek atasözlerinde akrabalık kavramlarını incelediğimiz bu çalışmada, akrabalık kavramları açıklanmaya çalışıldı ve ilgili kavram bağlamında tespit edebildiğimiz atasözleri örnek olarak verildi. Akrabalık kavramları ile ilgili tespitleri ve değerlendirmeleri ortaya koyan Özbek atasözleri; esasında akrabalık kavramları ile insanlara bazı hayat dersleri vermekte ve bir bakış açısı oluşturmaktadır. Bu bakış açısı doğrultusunda insan hayatının bir düzene sokulması amaçlanmaktadır. Makalemizde yer verilen Özbek atasözleri konularına göre; “Yakınlık Derecesi Kan Bağına Göre Belirlenmiş Kavramlar ve Özbek Atasözleri” ile “Yakınlık Derecesi Evlilik Yoluyla Belirlenmiş Kavramlar ve Özbek Atasözleri” olarak iki ana başlıkta incelenmiştir. Bu iki ana başlığa bağlı alt başlıklar da oluşturularak detaya inilmiştir. Akrabalık ile ilgili çok sayıda Özbek atasözü olmasına rağmen biz makalemizde bir kısmını kullanmamızın yeterli olacağını düşünerek sınırlı sayıda atasözünü örnek olarak gösterdik. Makalemizin giriş kısmında atasözünün tanımını yapıp çalışmamızın en önemli kısmı olan akrabalık kavramlarının, Özbek kültüründeki yerini belirttik. Daha sonra, Akrabalık kavramlarıyla kurulan Özbek atasözlerini ve bu atasözlerinin açıklamalarını yapmaya çalıştık. Akrabalık kavramları konulu atasözlerini anlamsal açıdan incelediğimiz bu çalışmada; O’zbek Xalq Maqollari (Turdimov, vd., 2005) kitabından ve Murat Yatağan’ın, “Özbek Halk Makalleri (Özbek Halk Atasözleri) Yüksek Lisans Tezi”nden faydalanılmıştır.
By conveying the one nation’s ancient culture, their experiences, view of the World and their tradition from one generation to the next generations, proverbs are the literature products. This oral literature products have role in being as a memory that allows the ancient past of the nation to be kept alive in the future. Proverbs have been admitted as an important treasure from the language of the people for centuries and they haveen been formed and revealed in people’s mind as a result of observing their life experiences by presenting and idea with a complete mastery. In analysed proverbs it is possible to see many data belong to the nation’s culture. Created by either marriages or blood tie, we can express kinship as a concept of intimacy. The depth and quantity of a kinship can Show the degree in which the culture lives in language. Since Uzbekistan is located in an area where many cultures are crossed, we can dub it as the cultural centre of Middle East and Turkish world, so it has a vital role in terms of the kinship concepts that keeps a significant pllace. In this diversity and rich cultural heritage the rich culture background of Uzbek people has been reflected in the proverbs as well. Uzbek people whose kinship ties are really strong used their kinship concepts in a very large area in both orally and written language. In this study, in which we examined the concepts of kinship in Uzbek proverbs, were explainand evaluated and the proverbs that we can identify in the context of the related concept were given as examples. Actually, Uzbek people proverbs which reveal the determinaion and the evaluations about the concepts of kinship, it gives some life lessons to the people with the concept of kinship and creates a new perspective. From this point of view, it is aimed to put human life in order. In this article, according to the subjects of Uzbek proverbs, it has been exmined under two main headings as ‘’ concepts determined by blood relationship and Uzbek proverbs’’ and ‘’ concepts determined by relationship degree by marriages and Uzbek proverbs’’. Subheadings which are also related with these two main headings have also been cretaed and detailed. Although there are many Uzbek proverbs about kinship, we thought that it would be enough to use some of them in our article and we showed a number of proverbs as examples. In our article’s introduction part we have mentioned about the description of the menaings of proverbs and notably we focused on the concepts of kinship and their places in Uzbel culture. And then we tried to express the Uzbek proverbs cretaed by kinship concepts. In this study, while examining and evaluating the proverbs about the concepts of kinship from a semantic view, we benefited from Uzbek-Folk articles (Uzbek folk proverbs) and Murat Yatagan’s master thesis of U’zbek Xalq Maqallari (Turmidow, et al,2005).
Field : Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Journal Type : Uluslararası
Article Detail 
Similar Articles
Download PDF
Journal Information
Listen Paper
Cite
Print This Page
Share
Mendeley
