Özet:

2011 yılında Suriye’de ortaya çıkan iç savaş, milyonlarca insanın ülkelerini terk etmeleriyle sonuçlanmıştır. Türkiye’nin Suriye’ye coğrafi yakınlığı ve Batı ülkelerine geçişte köprü konumunda olması çok sayıda Suriyelinin Türkiye’ye göç etmesine neden olmuştur. Süreç içerisinde Suriyelilerin büyük bir çoğunluğu çeşitli nedenlerle Avrupa ülkelerine geçememiş ve iç savaş ortamının ülkelerinde devam etmesi nedeniyle Suriye’ye geri dönememişlerdir. Bunun bir sonucu olarak Suriyelilerin büyük bir çoğunluğu Türkiye’de kalmıştır. Suriyelilerin Türkiye’de genellikle büyük kentlere yerleştiği görülmektedir. Suriyelilerin bu kentlerde ne tür fırsat ve güçlüklerle karşılaştıkları konusu, mülteci-sığınmacı meselesinin anlaşılması açısından son derece önemlidir. Bu kapsamda çok sayıda Suriyelinin yaşamakta olduğu kentlerden olan Gaziantep’te ve İzmir’de sosyolojik bir araştırma yapılmıştır. Suriyelilerin Gaziantep ve İzmir’i tercih etmelerindeki dinamiklerin neler olduğu, her iki kentte iş gücü piyasasına ne ölçüde girebildikleri, ne tür fırsatlarla karşılaştıkları ve bunları nasıl değerlendirdikleri, hangi güçlüklerle karşı karşıya kaldıkları ve hayata tutunma açısından kentler arasında ne gibi farklılıkların olduğu üzerinde durulmuştur. Ayrıca gündelik yaşam pratiklerinde karşılaştıkları dışlanmaların neler olduğu ele alınmıştır. Gaziantep’te 30, İzmir’de 27 kişi ile yapılan yarı yapılandırılmış 57 görüşme ile Gaziantep’te 2 ve İzmir’de 1 olmak üzere toplam 3 odak grup görüşmesi yapılmış ve veriler betimsel analiz yöntemi ile değerlendirilmiştir. Buna göre Gaziantep’in tercih edilmesinde, kentin Suriye sınırına komşu olması, kültürel yakınlık gibi etkenler önemli rol oynamaktadır. Suriyelilerin sosyal ağların yardımıyla Gaziantep’i ekonomik ve sosyal açıdan tutunabilecekleri bir kent olarak görmeleri önemli bir diğer etkendir. İzmir’in tercih edilmesinde iş imkânlarının fazla olması, Avrupa’ya geçişte konumunun müsait olması, kendilerine bu konuda yardımcı olabilecek bağlantıların bulunması ve İzmir’in daha yaşanabilir bir kent olması gibi nedenler ön plana çıkmıştır. Her iki kentte katılımcıların birçok alanda dışlanma ile karşılaştıkları ve bu dışlanmalara karşı birtakım stratejilere başvurdukları görülmüştür. Katılımcıların kentsel varış yerlerine ilişkin deneyimlerinin bu konudaki kuramsal boşluğu doldurması açısından önemli olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: