Abstract:

1960 sonrası dönemde Kazan-Tatar Türkleri Edebiyatı’nın nesir sahasında yeni bir edebi yönelim gözlenir. Sovyet Edebiyatı’nda Krestyanskiy Realizm (Крестьянский реализм) [Köylü Realizmi] olarak adlandırılan bu akıma Tatar Edebiyatı’nda “Avıl Realizmi”  (Köy Realizmi) denmiştir. Emirhan Yĕniki’nin “Rehmet İpteşler” (1951-52) adlı hikâyesi Tatar edebiyatında “köy realizmi” akımı doğrultusunda kaleme alınan ilk eserlerden biri olarak kabul edilmekteyse de Kazan-Tatar edebiyatında bu akımın olgun örnekleri 1960’dan sonra görülmüştür. R. Töhvetullin, G. Beşirov, A. Gıylacĕv, E. Yĕniki, M. Mehdiyĕv bu türün temsilcileridirler. Köy hikâyesi edebi türünde içerik olarak köyün ve köylünün gündelik yaşantısı betimlenir ve toplumsal sorunlar köy hayatı hudutları dâhilinde dile getirilir. İçeriğe bağlı olarak idealize edilen eser kişileri de değişim göstermektedir:  Savaş devri edebiyatında cephe önünde ya da gerisinde yaptıklarıyla yüceltilen “fedakâr Sovyet yurttaşı” yerini bu devir edebiyatında “fedakâr köylü”ye bırakır.Köy hikâyesi bir edebi tür olarak mevcut siyasi ideoloji sınırları dâhilinde eleştiri özgürlüğü tanımakla birlikte içerikte özellikle Tatarların milli meselelerine değinme imkânı da sağladığı için yazarlar tarafından benimsenmiştir. Köy realizmi akımı doğrultusunda eser kaleme alan yazarlardan biri de Emirhan Yĕniki’dir. Onun Tugan Tufrak” (1959) ve Eytělmegen Vasiyet (1965) adlı eserleri köy hikâyesi türünün örneklerindendir. Makalede Yĕniki’nin bu iki eserinin teması ve eser kişileri üzerinden köy realizmi akımı ele alınacak ve bu akımın milli kimlik bilincine katkısı değerlendirilecektir.

Keywords: