Abstract:

Amaç: Bu çalışma, lise öğrencilerinde duygusal yeme, kontrolsüz yeme ve bilişsel yeme kısıtlaması davranışları ile vücut bileşimi arasındaki ilişkiyi saptamak amacıyla yapılmıştır. Bireyler ve Yöntem: Çalışma, Ankara ili Altındağ ilçesinde bir lisede öğrenim gören, 14-19 yaşlarında 508 kız öğrencinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Öğrencilerin duygusal yeme, kontrolsüz yeme ve bilişsel yeme kısıtlaması davranışları 18 sorudan oluşan Üç Faktörlü Yeme Testi (TFEQ-R18) ile değerlendirilmiştir. TFEQ-R18 toplam puanı ve alt puanları çeyrekliklere ayrılarak sınıflandırılmıştır. Katılımcıların vücut ağırlığı, boy uzunluğu, ve bel çevresi ölçülmüş, vücut bileşimi analizleri (vücut yağ kütlesi, yağsız vücut kütlesi, iskelet kas kütlesi, toplam vücut suyu, vücut yağ oranı, mineral miktarı, kemik mineral içeriği) bioelektrik impedans analizi yöntemi ile Inbody 720 kullanılarak yapılmıştır. Beden kütle indeksi (BKI) ve obezite derecesi (ideal vücut ağırlığının ± %10 değerini referans alarak) cihaz tarafından hesaplanmıştır. BKI ve bel çevresi sırasıyla z skor (WHO 2007) ve persentil değerleri esas alınarak değerlendirilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 15.0 istatistik paket programı kullanılmıştır. Bulgular: TFEQ-R18 toplam puanı ortalaması 41.4±13.34 olarak bulunmuş olup, katılımcıların BKI değerlerine göre önemli farklılık göstermemiştir (p>0.05). Ancak, TFEQ-R18 toplam puanı sınıflamasına göre, BKI, bel çevresi, yağ kütlesi (kg ve % olarak) ve obezite derecesinde gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur (her biri için p< 0.05). Duygusal yeme, kontrolsüz yeme ve bilişsel yeme kısıtlaması davranışları arasında, sadece bilişsel yeme kısıtlaması davranışı katılımcıların beden kütle indeksine göre farklılık göstermektedir (p<0.001). Bilişsel yeme kısıtlaması davranışı zayıflarda, normal ve şişmanlardan anlamlı düzeyde daha düşük bulunmuştur (p<0.001). Ayrıca bilişsel yeme kısıtlaması davranışı puanlarına göre gruplandığında katılımcıların BKİ, bel çevresi, vücut yağ kütlesi (kg ve % olarak), yağsız vücut kütlesi, yumuşak vücut dokusu, toplam vücut suyu, toplam mineral, iskelet kas ağırlığı, kemik mineral içeriği ve obezite derecesi bakımından anlamlı farklılık gözlenmiştir (p≤0.001). Sonuç: Adölesanlarda TFEQ-R18 toplam ve alt puanlarına göre, BKI ve vücut bileşiminde farklılıklar görülmektedir. Özellikle bilişsel yeme kısıtlaması davranışının, adölesanların beden kütle indeksi ve vücut bileşimini etkileyebileceği gösterilmiştir.

Keywords: