Özet:

Yetişme ortamı koşullarının yöresel olarak çok farklı özelliklere sahip olması nedeniyle yapay gençleştirme ve ağaçlandırma sahalarının bütünüyle optimum hale getirilmesi mümkün olmamaktadır. Buna bağlı olarak tohumun toplandığı alanlar ile fidanın üretildiği ve dikildiği alanlarının ekolojik koşulları dikkate alınmalıdır. Bu çalışma kapsamında Doğu Kayınının Fagus orientalis Lipsky. farklı orijinlerinden toplanan tohumlardan yetiştirilen fidanların arazi performanslarını incelemek amaçlanmıştır. Bunun için ülkemizdeki doğal yayılış alanları temsilen seçilen 11 doğal populasyon kullanılmıştır. Tohumlar Of Orman Fidanlığında raslantı blokları deneme desenine uygun olarak 3 tekrarlı ekilmiştir. Trabzon-Maçka, Trabzon-Çaykara, Düzce-Çiçekli, Giresun-Kulakkaya, Ordu-Akkuş ve KahramanmaraşAndırın populasyonları iki vejetasyon dönemi boyunca fidanlıkta yetiştirildikten sonra Tonya-Kalınçam mevkiindeki 1230 metre yükseltideki deneme alanına populasyon bazında dikilmişlerdir. Sinop-Merkez, Sinop-Ayancık, SamsunKunduz, Samsun-Karapınar ve Karabük-Yenice populasyonları üç vejetasyon dönemi Of Orman fidanlığında yetiştirildikten sonra ağaç bazında aynı araziye dikilmişlerdir. Arazi koşullarında bir vejetasyon dönemi geçtikten sonra fidanlarda populasyon ve ağaç bazında; fidan boyu, kök boğazı çapı ve yan dal sayısı gibi morfolojik ölçümler yapılarak populasyon içi ve arası varyasyonlar belirlenmeye çalışılmıştır. Elde edilen verilerle, SPSS istatistik programı ile varyans analizi yapılarak ölçülen karakterler bakımından populasyonlar içinde ve arasında genetik varyasyonların olduğu belirlenmiştir. Çalışma sonucunda ölçülen karakterlerin birçoğu bakımından populasyonlar içerisindeki varyasyonun, populasyonlar arasındaki varyasyondan daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanında ölçülen değişkenlere ilişkin olarak oluşan grupları ortaya koymak için hiyerarşik cluster analizi yapılmıştır

Anahtar Kelimeler: