Abstract:

Çok yönlü oluşuyla ve verdiği eserlerle, edebiyat tarihinde önemli bir yere sahip olan Ahmet Hamdi Tanpınar, edebiyat alanı yanında felsefe ve psikoloji alanında çalışan uzmanların da dikkatini çekmiştir. Eserleri psikolojik ve felsefi değerlendirmelerle incelenmiştir. Tanpınar şiir, hikaye, roman, deneme, inceleme-araştırma ve çeviri alanlarında olmak üzere geniş bir yazın yelpazesinde eserler vermiştir. Tanpınar’ın eserleri incelendiğinde, eserlerinde yer alan karakterlerin hem içsel dünyaları hem de bulundukları toplumsal ve siyasal bağlam içinde ele alındığı görülmektedir. Tanpınar, geçmişle bağı zayıflamış, yeni ile ilişkilenemeyen, kültürel ve manevi değerlerinde çatışma ve anlamsızlık duyguları yaşayan bireyin ruhsal ve toplumsal dünyasını tasvirlemiştir. Bireyin yaşadığı anlamsızlık duygusundan çıkmasının yolunu ise süreklilik hissini verecek ve geçmiş, gelecek ve şu an arasında bağ kurulmasını sağlayan mimari, kültürel öğeler ve toplumsallık olduğunu ifade etmiştir. Bu çalışmada Tanpınar’ın yaşamı ve insana bakış açısı, kadın ve aşk, erkek ve aşk kavramları üzerinden psikoloji penceresinden ele alınmaya çalışılmıştır. Tanpınar’ın eserlerindeki bireyin, ölüm düşüncesinin, yalnızlığının pençesinde parçalanma yaşadığı ve bulunduğu toplumsal ve kültürel çevrenin ikiliği içinde kendisinden ne beklenildiği konusunda belirsizlik içinde bocaladığı, yaşamına dair anlamı oluşturamadığı söylenebilir.

Keywords: