Özet:

ÖZET Yurdumuzun Doğu ve Güneydoğu Ormanlarında yaygın olarak bulunan meşelerin (Quercus spp) yaprak ve pelitlerinin koyun ve keçilere yedirilmeleri zehir~ lenmelere, ölüm ve yavru atmalara sebep olmaktadır. Bu bölgelerde 1973 kışında meşe yaprak ve pelitleriyle b.eslenen koyun ve keçilerin % 40-50'si ölmüştür. Yukarıda verilen durum gözönüne alınarak dene· me; kuru ot, meşe yaprağı ve sabit miktarlarda veri· len arpadan oluşan rasyonların kaba yem kısmının yüZdesi olarak sırasiyle O, 17, 33, 50, 67 ve 83'ünü teşkil eden meşe yapraklarının bir yaşlı dişi tokluların vücut ağırlıkları ve büyüme hızıarına yapacağı tesirleri araştırmak gayesiyle kurulmuştur. Deneme 56 gün sürmiiştür. . Ortalama ağırlıkları 50,9 kg olan bir yaşındaki 24'er adet Merinos ve MMkaraman tokluları, şansa bağlı deneme metoduna göre 12 padoğa her bir packJkta 2 Morkaraman ve 2 Merinos olmak üzere şansa bağlı olarak ve padoklar da 6 muameleye yine şansa bağlı olarak dağıtılmışlardır. TO,klu denemeleri bittikten sonra, kuru ot·meşe yaprağı oranları sırasıyla %100·0, % 67·33 ve % 33·67 olan rasyonların herbiri için deneme hayvanlarından ayrı olarak· iki adet olmak üzere 6 erkek' Morkaraman toklusuyla bir hazım denemesi yapılmıştır. Rasyonlarda, artan meşe yaprakları düzeyleri günlük canlı ağırlık artışlarını önemli (p<0,05) derecede azaltmıştır. Deneme rasyonlarının kaba yem kısmını teşkil eden kuru otomeşe yaprağı oranı yüzde olarak sırasıyla 100-0: 83·17 'Pe 67-33 ile yemlenen toklukların günlük canlı ağırlık artışları 50-50, 33-67 ve 17-8~ ile yemlenen tokluklardan önemli (p"<0,05) olarak daha faıla olmuştur. %83 meşe yaprağı ihtiva eden rasyonlarla yemlenen toklular, günde ortalama 39,2 gr canlı ağırlık kaybetmişlerdir. Rasyonlardaki meşe yaprakları düzeyleri arttıkça, toklularınyemden yararlanma düzeyleri önemli (P<0,05) derecede azalmıştır. Kaba yem kısmında ku· ru otomeşe yaprağı oranları 100-0, 67-33 olan rasyonlarla yemlenen toklulflr, 83-17, 50-S0, 33-67 ve 17-83 ile yemlenen toklulara nispetle her kg canlı ağırlık artışı için daha az kuru maddeye ihtiyaç göstermişlerdir "(P<0,05). Yüzde 90 kuru madde üzerinden rasyonların günlük kuru madde tüketimleri arasında istatistiki olarak Onemli bir fark bulunmamıştır (P>0,05). Neticeler, rasyonda artçn düzeydeki meşe yaprak-. larının ihtiva ettikleri taninler dolayısiyle toksik tesirlerinin de arttığJnı kanıtlamaktadır. Hazım denemelerinden alınan sonuçlar, toklu denemelerinden alınan sonuçları kanıtlamaktadır. Rasyonda artan meşe yaprağı düzeyleri yem tüketimi, ham protein hazmını azaltmış, gübre :ile atılan ham protein düzeyleri rasyonda artan meşe yaprakları ile artma göstermiştir. Rasyonda meşe yaprağı düzeyinin O gr' dan 388,5 grJa çıkarılması, rasyonların hazmolma düzeyini %5,75 nisbetinde azaltmıştır. Gerek toklu denemesi :LLe gerekse hazım denemesinden elde edilen neticeler göstermiştir ki, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri illerinde koyun ve keçilere yüksek düzeyde meşe yaprakları yediritmesi, ihtiva. ettiği taninler dolayısiyle toksik tesirler göstermektedir. SUMMARY The Possibility of Using Oak Leaves, As Part of The Roughage Portrons of One Year Old Ewe Lamb's Rations Abortions, polsining and even death have been eommanly observed in sheep and goats when they eat oak leaves and aeoms in a.reas of East and Southeast. Anatollan region where oak farests (Quereus spp) eover a large area, In 1973, 40 to 50 percent of sheep and goats died during winter on the same reg.ion due to the high toninins content ofthe ook leoves Considering the above situation a 56-day lamb growth trial was condueted. The rations (1500 gr head/day) eontained 300 gr of Hxed amount of barleyand their 1200 gr of roughage portian was eonsisted of hayand dried oak leaves · The hay/oak leaves ratio of the roughage portlons of the rati: ons on percentage basis were 100/0; 83/17; 67/33; 50/50; 33/67 and 17/33 respectively. The purpose of the trial was to determine the effeet of the 1nereasing of the aak leaves levels in the rations the average daily galn, dry matter eonsumption and feed efficieney of lamb's. 24 Markararnan and 24 Merino ewe lambs (one year old and 50,9 kg of average live weight) were randamly alotted to 12 pens and six ratiOllS were fed to replieate 'of four lambs eaeh, aeordinQ to a randomised black desinQo A digestion trial was also eondueted with 6-one year old Morkaraman lambs. The hay/oak leaves ratio of the roughage portion of the r~tions' on percentage basis were 100/0; 67/33 and 33/67. Ineieasing the portions af the oak leaves in the rations s'ignifieantly (P < O, 05) redueet the avera ge daily gains of the lambs. The famb's average daily gain, fed the hay/aak leaves ratio 100/0; 83/17 and 67/33 rations were ,significantly (P<0,05) higher than the lamb's average daily gein, fed the hay/oak leaves ratia 50/50; 33/67 and 17/83 rations respeetively. The lambs fed the ration containing 83 % oak leaves lost averaging' 39,2 gr live weight daily. As the level qf the oak leaves inceased in the rations the lamb's dry matter consumption was not affected significandY(P>0,05) but the feed eWeiency was signifi· eantly '(P<0,05) redueed. The lamb's fed the hay-oak leaves ratio 100/0 and 67/33 ration reqU'ired signifieantly (P<0,05) less dry matter/per kg bQdy weight gain than the lamb's fed the hay-oak leaves ration 83/17; 50/50; 3'3/67 and 17/83 respectiv,ely. On 90 percent dry matte'r basis ·, the inereasing leveJ of the oak ieaves did not significantly (P> 0,05} affect the dry matter cons. umption. The results of the growth triai indicate that the increasing le~ vel of the oak leaves in the rations i,ncrease the effect of the toxicity due to the increased of the tannins in the rations. The results of the digestion trial confirm the results of the growth triaI. The increasing level of the oak leaves in the rations reduced the dry matter consumpti· on and alsa the crude protein, digestion. As the level of the oak leaves inereased in the ratian, the feGal crude protein ex· cretian alsa inereased. ıncreasing -the oak leaves amount from O gr. to 388,5 gr. reduced the digestion 0f the rations dry matter by 5,75 %.

Anahtar Kelimeler: