Özet:

İklim değişikliği ile bağlantılı olarak ekstrem düşük veya yüksek yağışlar sel veya kuraklık hadiselerinin daha sık meydana gelmesine neden olabilecektir. Ekstrem yağış hadiselerinin incelenmesine yönelik olarak, frekans analizi, yağış homojenlik indisleri gibi yöntemler kullanılmaktadır. Bu çalışmada, Büyük Menderes Havzası'nda yer alan yedi istasyonda kaydedilen uzun dönemli günlük yağış ölçümleri kullanılarak, bir yağış homojenlik indeksi olan günlük yağış konsantrasyonu indeksinde (CI) meydana gelen zamansal ve konumsal değişimler incelenmiştir. Ayrıca, yağışlı gün sayısı (N), yağışlı günlerin en yüksek kuartilinin sağladığı yağışın toplam yağış içindeki yüzdesi (P25) ve toplam yağış miktarı (P) da araştırılmıştır. Sonuçlar, CI değerlerinde havza genelinde istatistiksel olarak önemli zamansal bir değişim olmadığını göstermiştir. Havzada son 40 yıl içinde yıllık ortalama sıcaklıklarda gözlenen önemli artışa rağmen, yağış konsantrasyon indeksinde bir değişimin gözlenmemesi, yıllık ortalama sıcaklıklardaki artışın ana sorumlusunun yaz mevsimindeki sıcaklık artışının olmasına ve yaz mevsimi yağışlarının da yıllık toplam yağış içindeki oranının en az olmasına bağlanmıştır. Ayrıca, P25, N ve P parametreleri için de havza genelinde istatistiksel olarak önemli bir zamansal değişim saptanmamıştır. Konumsal değişim analizi sonucunda, CI ve P25'nin havzanın merkezine ve güneyine doğru, N'nin güneye ve doğuya doğru ve P'nin de batıya doğru bir artış eğilimi gösterdiği; Yatağan istasyonunun görece yüksek CI ve P25 değerleri ile sel ve kuraklık risklerine daha hassas olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler: