Abstract:

Bu çalışmanın amacı, ortaokul 7.sınıf öğrencilerinin “Vatandaş” kavramına ilişkin algılarını metaforlar yoluyla belirlemeye çalışmaktır. Araştırma, var olan durumun olduğu gibi ortaya konulmasını amaçladığı için betimsel bir nitelik taşımaktadır. Araştırmada karma araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2016-2017 eğitim öğretim yılı birinci döneminde Diyarbakır merkez sınırları içerisinde 3 ilçede yer alan, 4 farklı ortaokulun 7. Sınıf düzeyinde öğrenim gören toplam 150 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veriler, “Vatandaş”………….ya / ye benzer; Çünkü…………” biçiminde yarım bırakılmış bir cümlenin bulunduğu formlar ve öğrencilere ait kişisel bilgilerin yer aldığı açık uçlu anket formu aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin nitel boyutu içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Öğrencilerin kişisel bilgilerine ait verilerin (frekans, yüzde ve aritmetik ortalama) yer aldığı nicel boyut ise SPSS 21. programıyla analiz edilmiştir. Öğrencilerin vatandaş kavramına ilişkin geliştirdikleri metaforların “Aile Gelir Düzeyi” değişkenine göre farklılık gösterip göstermediğini tespit etmek için ise Ki-Kare Testi yapılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre öğrencilerin “Vatandaş” kavramına ilişkin 59 adet geçerli metafor ürettikleri tespit edilmiştir. “Vatandaş” kavramına yönelik algıların çoğunlukla “Kardeş” metaforu üzerinde yoğunlaştığı görülmüştür. Bu metaforlar daha sonra ortak özellikleri bakımından irdelenerek 7 kavramsal kategori altında toplanmıştır. Bunlar: Koruma, Parça-Bütün İlişkisi, Dayanışma, Çeşitlilik, Temsil Etme, Yönetilme, Olumsuzluk, şeklinde adlandırılmıştır. Üretilen metaforların “aile gelir düzeyi” değişkenine göre ise istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılaşmaya yol açmadığı görülmüştür.

Keywords: