Özet:

Çalışmanın amacı; Sarıçam’da (Pinus sylvestris L.) aynı orijinli ve farklı tohum kaynaklarının tohum özelliklerine etkisini belirlemektir. Araştırma alanı olarak; Çankırı-Ilgaz-Uzundağ mevkiindeki tohum meşceresi ile Çankırı-Ilgaz-Uzundağ orijinli Eskişehir-Mihalıçcık-Ormantepe mevkiindeki klonal tohum bahçesi seçilmiştir. Bu amaçla; 2004 bol tohum yılında, Ilgaz-Uzundağ mevkii 176 nolu tohum meşceresindeki 30 üstün ağaçtan ve Mihalıçcık-Ormantepe mevkiindeki 96 nolu klonal tohum bahçesinden 30 klonu temsil edecek şekilde her bir ağaçtan (ramet) 20’şer adet olmak üzere toplam 1200 adet kozalak örneğinden tohum temin edilmiştir. Her bir kozalaktan elde edilen tohumlar üzerinde; tohum çapı (Thç), tohum boyu (Thb), tohum sayısı (Ths), tohum ağırlığı (Thag), bir tohum ağırlığı (BrThag),  kanat boyu (Knb), kanat eni (Knç) ve kanat rengi (Knr) gibi tohum ve kanata ilişkin morfolojik özellikleri belirlenmiştir. Yapılan ölçüm ve değerlendirmeler sonucunda; Ilgaz tohum meşceresine ve Mihalıçcık klonal tohum bahçesine ait tohumların ortalama değerleri sırasıyla; Ths: 30,18 adet ve 27,96 adet, Thç: 2,83 mm ve 2,73 mm, Thb: 5,13 mm ve 4,79 mm, Thag: 0,310 gr ve 0,180 gr, BrThag: 0,01 gr ve 0,006 gr, Knç: 5,82 mm ve 5,30 mm, Knb: 18,56 ve 16,6 mm olarak bulunmuştur. Sonuç olarak; Ilgaz tohum meşceresinden alınan örneklerin Mihalıçcık klonal tohum bahçesinden alınan örneklere göre, tüm özellikler bakımından daha yüksek değerlere sahip olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuçlar; tohum bahçesindeki etkili klon sayısı, çiçeklenme fenolojisi/çiçeklenme senkronizasyonu, kendileme depresyonu gibi konuların ortaya konulmasını gerekli kılmaktadır.

Anahtar Kelimeler: