Özet:

Susam, ana ürün ve ikinci ürün olarak tarımı yapılan, en eski ve en önemli yağ bitkilerinden birisidir. Bu çalışma, ikinci ürün susamda farklı sıra arası ve sıra üzeri mesafelerin verim ve verim unsurları üzerine etkilerini incelemek amacıyla, Antalya Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü’nde 2009 yılında yapılmıştır. Muganlı 57 çeşidi kullanılarak, Tesadüf Bloklarında Bölünmüş Parseller deneme desenine göre kurulan çalışmada, ana parsellerde sıra arası [30, 40, 50, 60 ve 70 cm), alt parsellere sıra üzeri mesafeler [5, 10, 20 ve 30 cm) yer almıştır. Araştırmada; bitki boyu, bitki başına yan dal sayısı, sap çapı, ilk kapsül yüksekliği, bitki başına kapsül sayısı, kapsülde tohum sayısı, bin tohum ağırlığı ve tohum verimi incelenmiştir. Araştırma sonucunda; yan dal sayısı, sap çapı ve ilk kapsül yüksekliği bakımından sıra arası ve sıra üzeri mesafeler, bitki başına kapsül sayısı ve tohum verimi bakımından sıra üzeri, ilk kapsül yüksekliği ve bin tane ağırlığı bakımından sıra arası x sıra üzeri interaksiyonu önemli bulunmuştur. Sıra arası ve sıra üzeri mesafeler genişledikçe, birim alandaki bitki sayısı azaldıkça, genel olarak tohum veriminin azaldığı tespit edilmiştir. En düşük verim 67.7 kg/da ile 70x30 cm ekim sıklığında elde edilirken, en yüksek verim 111.5 kg/da ile 30x5 cm ekim sıklığında belirlenmiştir. Sonuç olarak, ikinci ürün susam tarımında tohum verimi açısından, en uygun bitki sıklığının 30 cm sıra arası, 5 cm sıra üzeri olduğu kanısına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler: