Özet:

Kelime öğrenimi insanın hayatı boyunca devam eden bir süreci kapsar. İçinde bulunduğu koşullar bu öğrenimi etkiler. Farklı koşullar içinde büyüyen kişiler farklı kelime hazinesine sahip olur. Bu çalışmada kelime öğrenme sürecini etkileyen faktörler değerlendirilmiştir. Bu kapsamda kelime öğrenme sürecini etkileyen faktörler tespit edilmiş, bu faktörlerin kelime hazinesini nasıl ve ne oranda etkilediği üzerine alanyazında yapılan çalışmalar incelenmiştir. Faktörler; sosyoekonomik ve sosyokültürel durum, cinsiyet, aile ve kardeş sayısı, zekâ, ilgi alanları ve zenginleştirilmiş ortam olarak belirlenmiştir. Her bir faktörün kelime öğrenme sürecine etkisinin farklı oranda olduğu sonucuna varılmıştır. Buna göre sosyoekonomik ve sosyokültürel durumun, ailedeki çocuk sayısının, ebeveynin tutum ve davranışlarının çocuğun kelime hazinesine önemli oranda etki ettiği tespit edilmiştir. Çocukların farklı alanlara ilgileri arttığı oranda kelime bilgilerinin arttığı görülmüştür. Cinsiyetin kelime hazinesine büyük oranda etkisinin olmadığı fakat kelime hazinesinde yer alan kelimelerin farklılaşmasına neden olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Zekânın, kelime hazinesini doğrudan etkilediği, zekâ türünün de hangi alanda daha ziyade kelime öğrenileceğini belirlediği görülmüştür. Ayrıca doğru ve etkili konuşmaların yapıldığı radyo programlarının dinlenmesinin, nitelikli ve çocuklara özel televizyon programlarının izlenmesinin, kitaplarla dolu olan bir evde yaşanmasının, daha fazla uyarıcıyla ve sosyal yaşamla iç içe olunmasının çocukların dil gelişimini hızlandırdığı ve kelime hazinesinin zenginleşmesini sağladığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: