Abstract:

Nüfus artışına bağlı olarak artan tarım, kimyasal gübrelerin bilinçsiz kullanımı ve aşırı sulama suyu tüketimi son yıllarda yeraltı suyu kalitesinin bozulmasıyla yakından ilişkilidir. Çumra (Konya) ovası, İç Anadolu Bölgesi’nin tarımsal üretim bakımından en önemli bölgelerinden biridir ve tarımsal aktiviteler için ana su kaynağını yeraltı suyu oluşturmaktadır. Bu çalışmada Çumra ovasındaki yeraltı sularının hidrojeokimyasal özellikleri incelenmiş ve sulama suyu olarak kullanılabilirliği ile kalitesi değerlendirilmiştir. Bu amaçla bölgenin ana akiferlerini oluşturan Neojen ve Geç Pliyosen-Kuvaterner yaşlı akiferlere ait 60 adet yeraltı suyu örneğinde kimyasal analizler yapılmıştır. Yeraltı sularında Ca+2 ve Mg+2 hâkim katyonları oluştururken anyonlardan beslenim bölgesinden boşalım bölgesine doğru sırasıyla, HCO3, HCO3-SO4, SO4-HCO3 ve SO4-Cl fasiyeslerine geçiş gözlenmektedir. Sulama suyu olarak yeraltı suyunun uygunluğunu belirlemek amacıyla elektriksel iletkenlik, sodyum adsorbsiyon oranı, sodyum yüzdesi, atıksal sodyum karbonat, geçirgenlik indeksi, mağnezyum oranı, kelley indeksi parametreleri ve ABD tuzluluk laboratuvarı ve Wilcox diyagramı kullanılmıştır. Ayrıca kalite değerlendirmesi için yeraltı sularına ait ağır metal ve toksik element konsantrasyonları ile azot türevleri kullanılmıştır. Elde edilen verilere göre inceleme alanının doğusundaki Üçhüyükler, Ovakavağı ve Karkın çevresinde Geç Pliyosen-Kuvaterner akiferinin tarımsal aktiviteler ve diğer antropojenik etkenlerden daha fazla etkilendiği ve sulama suyu olarak kullanıma uygun olmadığı tespit edilmiştir.

Keywords: