Özet:

II. Meşrutiyet döneminde Arazi meselesi, şahsî davalar ve eşkıyalık faaliyetleri neticesinde Kürtler ile Ermeniler arasında öldürme, yaralama ve gasp gibi olaylar yaşandı. Ermeniler yaşanan bu olayları yayın organları vasıtasıyla doğuda Kürtler tarafından Ermenilere sistemli bir şekilde katliam yapılıyormuş gibi göstermeye çalıştılar. Ermeni Patrikhanesi vasıtasıyla yapılan abartılı ve asılsız şikâyetlerle hükümeti baskı altında tuttular. Ermenilerin yayın organları vasıtasıyla ufak çaplı çatışmaları Kürtler Ermeni katliamı yapıyormuş gibi göstermeleri ve bu yönde hükümete Kürtleri sürekli şikayet etmeleri üzerine bu ithamlara ve hükümet tarafından eşkıya takibi amacıyla Kürtlere yapılan haksız muamelelere cevap olmak üzere 4 Ekim 1912 tarihinde Van-Gevaş’tan Sadaret’e ve Dahiliye Nezareti’ne bir telgraf gönderildi. Bu telgrafta özetle Kürtlerden Ermenilere saldıran ancak 4-5 kişi olup bu saldırıların Kürtlerin rızasıyla olmayıp şahsi teşebbüsler olduğu, oysa Ermenilerin komitacılık fikriyle hareket ettiğinden cinayet bir şahısta kalmadığı, Ermeni mültecilerinin tekrar faaliyete başlaması ve silahlı dolaşmalarının Kürtleri tedirgin ettiği bildirilmektedir. Telgrafta ayrıca bir iki senedir hükümetin Ermenilerin yalan haberlerine fazla ehemmiyet vermesi ve bir iki suçlu yüzünden birçok masuma sıkıntı vermesi Kürt unsurunu hükümetten soğuttuğu ve kendilerinde bir suçsuzluk hissi uyandırdığı belirtilmiştir. Bu makalenin amacı I. Dünya Savaşı’nın hemen öncesinde Ermenilerle Kürtler arasındaki mücadele, Osmanlı’nın hükümetinin meselenin çözümü için başvurduğu tedbirler ve Kürt halkının hükûmete bakış açısını orijinal arşiv vesikalarına dayanarak ele almaktır. 

Anahtar Kelimeler: