Özet:

Bir alanda hüküm süren iklim özellikleri dış mekanda gerçekleştirilen aktivitelerin tamamını etkilemektedir. İnsanların turizm aktivitelerini gerçekleştirecekleri bir alanın iklimi konusunda sahip oldukları fikirler o alanı tercih etmeleri konusunda etkilidir. Turizm aktiviteleri üzerinde en etkili iklim elemanları; ortalama, maksimum ve minimum hava sıcaklığı, nispi nem değerleri, toplam yağış miktarları, güneşlenme şiddeti ve süresi, ortalama rüzgar hızı ve güneş radyasyonu şeklinde sıralanabilir. İnsanların bulundukları ortamın havasından memnun olma hissi biyoklimatik konfor kavramıdır. Biyoklimatik olarak konforlu olan koşulları objektif olarak belirleyen indekslerin oluşturulması yaklaşık 200 yıldır devam eden çalışmalardır. Bu çalışmalar sonucunda oldukça fazla sayıda fiziksel, fizyolojik ve matematiksel yaklaşımları içinde barındıran indeksler oluşturulmuştur. Bu indeksler “sade indeksler” ve “karmaşık indeksler” şeklinde sınıflandırılabilmektedir. Bunun yanında bu indekslerin formüllerini çevresel faktörlerle ve insan özellikleriyle beraber değerlendiren bilgisayar modelleri de oluşturulmuştur.  Bu çalışmada, Türkiye’nin doğusunda yer alan 14 ilin (Ağrı, Ardahan, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Hakkari, Iğdır, Kars, Malatya, Muş, Van) iklim verileri turizm aktiviteleri bakımından değerlendirilmiştir. Bu amaçla çalışma alanındaki kentlerde ve bağlı ilçelerde yer alan toplam 150 meteoroloji istasyonu ve otomatik meteorolojik gözlem istasyonundan alınan (OMGİ) son yıla ait (2017; 1 yıl) iklim verileri kullanılarak biyoklimatik konfor hesaplamaları yapılmıştır (sıcaklık, nem, rüzgar ve bulutluluk). Biyoklimatik konfor hesaplamaları için tüm dünyada yaygın olarak kullanılan ve oldukça detaylı bir indeks olan PET (Physiological Equivalent Temperature) indeksi ve Raymanpro hesaplama modeli kullanılmıştır. Elde edilen biyoklimatik konfor değerlerinin zamansal ve mekânsal dağılımları belirlenmiştir. Alansal dağılımlar ArcGIS programı kullanılarak elde edilmiş ve mevsimsel dağılım verilmiştir. Çalışma sonucunda, çalışma alanının genelinde özellikle yaz aylarında çok olumlu koşullar gözlenirken, kışın aşırı bir soğuk stresi görülmektedir. Alanın bu durumu özellikle alternatif turizm aktiviteleri için çok uygun koşullar sağlamaktadır. Bu nedenle, bu bölgenin kalkınma alternatiflerinden olan turizm aktiviteleri için bu uygun özelliklerin de tanıtılması ve gerekli yeniliklerin yapılarak uygun faaliyetlerin geliştirilmesi sağlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler: