Ergenlik fiziksel, cinsel, bilişsel, duygusal ve sosyal bir gelişim dönemidir. Ergenlerin geçirdikleri sosyoduygusal değişimler düşünüldüğünde, otorite figürleriyle çatışma, zamanının çoğunu akranlarıyla geçirme isteği ve bağımsız olma çabası onlarda duygudurum dalgalanmaları yaşamalarına neden olmaktadır. Ergenlerde görülen bu problemlerin tedavi yöneliminde Bilişsel Davranışçı Terapi’nin kullanımına sıklıkla yer verilmektedir. Bu çalışmanın birinci amacı, klinik olmayan örneklemlerde Bilişsel Davranışçı Terapi’ nin etkililiğini deneysel ve yarı deneysel araştırma deseni kullanarak inceleyen çalışmaların özelliklerini belirlemektir. Araştırmanın ikinci amacı ise, klinik olmayan örneklemlerde Bilişsel Davranışçı Terapi’ nin etkililiğini deneysel olmayan araştırma desenleri kullanılarak inceleyen çalışmaların özelliklerinin belirlenmesidir. Araştırma modeli sistematik gözden geçirmedir. Sistematik gözden geçirme için PRISMA rehberi kullanılmıştır. Veriler toplanırken WOS, Ulakbim, Scholar veri tabanlarında tarama gerçekleştirilmiştir. 2010-2019 yılları arasında yayınlanan çalışmalara yönelik tarama, Türkçe ve İngilizce dillerinde, dört anahtar sözcük olarak Bilişsel Davranışçı Terapi, Bilişsel Davranışçı Psikolojik Danışma, Ergenler, Etkililik kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Dâhil etme ve dışlama kriterlerine göre toplam on bir çalışma, bu çalışmada incelenmiştir. Seçilen on bir çalışma Bilişsel Davranışçı Terapi uygulamalarının etkililiğinin deneysel/ yarı- deneysel ve deneysel olmayan araştırma desenleriyle incelenen çalışmaların özellikleri olarak iki ayrı başlıkta incelenmiştir. Deneysel ve yarı- deneysel desenin kullanıldığı çalışmalar, sorun teması, araştırma deseni, örneklem grubu, uygulanan program, oturum sayıları, etkililik düzeyi sonucu ve kullanılan ek teknikler açısından incelenmiştir. Deneysel olmayan desenler kullanılarak yapılan çalışmalarda ise, kullanılan Bilişsel Terapi alt kuramı, araştırma yöntemi, araştırılan tema ve ulaşılan sonuçlar başlıklarından yararlanılmıştır. Sonuçlar, Bilişsel Davranışçı Terapi uygulamalarının ve Bilişsel Terapi alt yaklaşımlarının ergenlere olumlu katkı sağladığını ortaya koymaktadır.
Ergenlik fiziksel, cinsel, bilişsel, duygusal ve sosyal bir gelişim dönemidir. Ergenlerin geçirdikleri sosyoduygusal değişimler düşünüldüğünde, otorite figürleriyle çatışma, zamanının çoğunu akranlarıyla geçirme isteği ve bağımsız olma çabası onlarda duygudurum dalgalanmaları yaşamalarına neden olmaktadır. Ergenlerde görülen bu problemlerin tedavi yöneliminde Bilişsel Davranışçı Terapi’nin kullanımına sıklıkla yer verilmektedir. Bu çalışmanın birinci amacı, klinik olmayan örneklemlerde Bilişsel Davranışçı Terapi’ nin etkililiğini deneysel ve yarı deneysel araştırma deseni kullanarak inceleyen çalışmaların özelliklerini belirlemektir. Araştırmanın ikinci amacı ise, klinik olmayan örneklemlerde Bilişsel Davranışçı Terapi’ nin etkililiğini deneysel olmayan araştırma desenleri kullanılarak inceleyen çalışmaların özelliklerinin belirlenmesidir. Araştırma modeli sistematik gözden geçirmedir. Sistematik gözden geçirme için PRISMA rehberi kullanılmıştır. Veriler toplanırken WOS, Ulakbim, Scholar veri tabanlarında tarama gerçekleştirilmiştir. 2010-2019 yılları arasında yayınlanan çalışmalara yönelik tarama, Türkçe ve İngilizce dillerinde, dört anahtar sözcük olarak Bilişsel Davranışçı Terapi, Bilişsel Davranışçı Psikolojik Danışma, Ergenler, Etkililik kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Dâhil etme ve dışlama kriterlerine göre toplam on bir çalışma, bu çalışmada incelenmiştir. Seçilen on bir çalışma Bilişsel Davranışçı Terapi uygulamalarının etkililiğinin deneysel/ yarı- deneysel ve deneysel olmayan araştırma desenleriyle incelenen çalışmaların özellikleri olarak iki ayrı başlıkta incelenmiştir. Deneysel ve yarı- deneysel desenin kullanıldığı çalışmalar, sorun teması, araştırma deseni, örneklem grubu, uygulanan program, oturum sayıları, etkililik düzeyi sonucu ve kullanılan ek teknikler açısından incelenmiştir. Deneysel olmayan desenler kullanılarak yapılan çalışmalarda ise, kullanılan Bilişsel Terapi alt kuramı, araştırma yöntemi, araştırılan tema ve ulaşılan sonuçlar başlıklarından yararlanılmıştır. Sonuçlar, Bilişsel Davranışçı Terapi uygulamalarının ve Bilişsel Terapi alt yaklaşımlarının ergenlere olumlu katkı sağladığını ortaya koymaktadır.
Adolescence is a period of physical, sexual, cognitive, emotional and social development. Considering the social and behavioral changes that adolescents experience, the conflict with authority figures, the desire to spend most of their time with their peers, and the effort to become independent causes them to experience emotional volatilities. In the treatment of these problems in adolescents, the use of cognitive behavioral therapy is often included. The first objective of this study is to determine the characteristics of studies that study the effectiveness of Cognitive Behavioral Therapy in non-clinical samples using experimental and semi-experimental research designs. The second purpose of the study is to determine the characteristics of studies that study the effectiveness of Cognitive Behavioral Therapy in non-clinical samples using non-experimental research patterns. The research model is systematically reviewed. The PRISMA guide has been used for systematic review. When the data is collected, the scan was carried out in the WOS, Ulakbim, Scholar databases. The scan for studies published between 2010-2019 years, in Turkish and English, was carried out using four keywords as Cognitive Behavioral Therapy, Cognitive Behavioral Psychological Counseling, Adolescents, Effectiveness. According to the criteria of inclusion and exclusion, a total of ten studies have been studied in this study. Thirteen selected studies have been studied in two separate titles as the characteristics of studies studied by experimental/half-experimental and non-experimental research patterns of the effectiveness of cognitive behavioral therapy practices. The experimental and semi-experimental patterns are studied in terms of the studies used, the problem theme, the research design, the sample group, the program applied, the number of sessions, the result of the level of effectiveness and the additional techniques used. In studies using non-experimental patterns, the sub-theory of cognitive therapy used, the research method, the researched topic and the achieved results were used. The findings show that cognitive behavioral therapy practices and cognitive therapy subapproches have a positive contribution to adolescents.
Alan : Eğitim Bilimleri
Dergi Türü : Uluslararası
Benzer Makaleler | Yazar | # |
---|
Makale | Yazar | # |
---|