Özet:

 Küresel ısınma günümüzün en önemli çevresel sorunudur. 20. yüzyılın başından itibaren küresel ortalama sıcaklık değişiminin yönü ve büyüklüğü sabit değildir. 1910’dan 1940’lara kadar bir ısınma, sonra 1970’lere kadar bir soğuma, ardından 1998’e kadar hızlı bir ısınma ve 21. Yüzyılında ilk on yılında da ısınma eğiliminde bir yavaşlama (fasıla) dönemi söz konusudur. Küresel ısınmanın sadece toplam yağış miktarlarında değil aynı zamanda ekstrem yağış hadiselerinde de değişimlere neden olması beklenmektedir. Ekstrem yağış hadiseleri kuraklıkların ve sellerin daha sık meydana gelmesine sebep olabilecektir. Yağış homojenlik indisleri, ekstrem yağış hadiselerinin değerlendirilmesinde kullanılmaktadır. Bu çalışmada, günlük yağış değerlerine dayalı bir yağış homojenlik indeksi (yani, yağış konsantrasyon indeksi) kullanılarak Büyük Menderes havzasında ekstrem yağış hadiselerindeki değişimler incelenmiştir. Bu amaçla, havzada 1984 ile 2013 tarihleri arasında kaydedilen yağış verileri kullanılmıştır. Tüm zaman periyodu, küresel iklim değişikliğinin hızlı ısınma ve fasıla dönemlerine denk gelen alt-periyotlara ayrılmıştır. Alt-periyotlar arasındaki göreceli değişimleri araştırmak amacıyla, yeni bir trend analizi (innovative trend analysis) yöntemi kullanılarak herhangi bir alt-periyot için hesaplanan günlük yağış konsantrasyon indeksi bir önceki alt-periyot ile karşılaştırılmıştır. Elde edilen sonuçların, iklim değişikliği bağlamında, Büyük Menderes havzası özelinde ekstrem yağış hadiselerinin soğuma, hızlı ısınma ve duraksama alt-dönemleri arasında karşılaştırılmasına olanak sağlaması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler: