Abstract:

Türkçenin söz türetme zenginliğinin ortaya çıkarılması amacıyla bu çalışma yapılmıştır. Çalışmamızı Türkiye Türkçesi ile çağdaş Türk lehçelerinden biri olan Kumuk Türkçesini kıyaslayarak gerçekleştirdik. Çalışmada daha geniş bir alandan bilgi sağlayabilmek hedeflenmiştir. Böylece yapım eklerinin değerinin önemine vurgu yapmak istenmiştir. Sözcük türetmenin gerekliliğini anlamak için çaba gösterilmesi ve doğru yöntemlerle kelime türetmenin yapılması vurgulanmıştır. Bunun için Türkçenin konuşulduğu yerlerin taranmasına dönük çalışmaların artırılmasına katkıda bulunma düşünülmüştür. Bütün yapım eklerini bir araya getirmenin zorluklarını ve farklı eklerle türetilmiş kelime ve sözlere ulaşmanın, düzenli bir çalışma planıyla yapılabileceğini gözlemlemekteyiz. Türkçe konuşan insanların sadece Türkiye’de yaşamayıp geniş bir alana yayılması çalışma imkanının daha zor yapılmasına neden olmaktadır. Kelime türetmenin kurallarını dil biliminde söz sahibi kişilerin görüşlerini dikkate alarak aktarılması daha önemlidir. Bu bilim adamları Türkçenin sondan eklemeli bir dil olmasından dolayı kelime türetmeye elverişli olduğunu belirtmektedirler. Mesela bu eklerden –lık, -cı, -cek, -daş, -lı, -sız, -cek, -ki gibi isimden isim yapan eklerin, kelime türetmede çok verimli olması Türkçeye ayrı bir zenginlik katmaktadır. Aynı eklerin Kumuk Türkçesinde de söz türetmede uygun olması kelime yapımında herhangi bir darlığa yol açmamaktadır.

Keywords: