Özet:

İran'ın, Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti ile olan tarihî ilişkileri geçmişten günümüze farklı boyutlara sahip olmuş ve farklı dönemlerde her iki ülkenin de ikili ilişkileri üzerinde nispeten geniş bir etki yaratmıştır. Çağdaş dönemde de bu ikili ilişkiler aynı şekilde devam etmiştir. Bu çalışmada, arşiv belgeleri ile kapsamlı ve standartlara uygun bir araştırma sunmak hedeflenmektedir Araştırma, İran Dışişleri Bakanlığının arşiv belgeleri ışığında açıklayıcı-analitik bir yaklaşımla Rıza Şah Pehlevi (1925-1941) dönemi ve Mustafa Kemal Atatürk (1923-1938) devrimlerinin yapıldığı dönem aralığı (1304-1320 Hicri Şemsi\ 1925-1938 Miladi) esas alınarak incelenmiştir. Çalışma, Atatürk Devrimleri içinde önemli bir yere sahip olan harf ve dil devriminin Türkiye'de yaşayan İranlı devlet adamlarının perspektifine nasıl yansıdığını açıklamayı amaçlamaktadır. Konunun aydınlatılması için İran Dışişleri Bakanlığı Arşivindeki ilgili belgeler tespit edilip incelenmiştir. Çalışmanın sonuçları, yapılan yeniliklerin Türkiye'de yaşayan İranlı devlet adamlarının düşüncelerine farklı şekillerde yansıdığını göstermektedir. Diplomatların kendi entelektüel eğilimleri ve sosyo-politik konumları ile dönemin tarihsel koşulları göz önüne alındığında onlar Mustafa Kemal Atatürk'ün yenilik çalışmaları karşısında çeşitli görüşler dile getirmişlerdir.

Anahtar Kelimeler: