Özet:

Bu Makale İbn-i Haldun’un emek/kâr ve Karl Marx’ın artı değer teorilerinin aralarındaki benzerlik ve farklılıklarını ortaya koyarak İbn-i Haldun’un Marxist düşünceyi önceleyip öncelemediği, farklı bir deyişle ona kaynak olup olamayacağını tartışmak ana amacıyla kaleme alınmıştır. Çalışmanın temel sorusu, İbn-i Haldun Marx vari bir artı değer teorisine sahip miydi veya Marxist artı değer düşüncesini önceliyor muydu şeklinde söylemek mümkündür. Bunun için her iki düşünürün de bir üretim sonucunda elde edilen geliri ne şekilde tahlil ettikleri çözümlenerek bu düşüncelerin benzerlik ve farklılıkları ortaya konulacaktır. Elde edilmesi umulan muhtemel sonuç, İbn-i Haldun’un Marxist artı değer düşüncesinin öncülü olan bir düşünceyi iddia etmediği, bu iki bakış arasında önemli farklılıklar olduğudur. Bir başka sonuç, her iki düşünürün rızık-kâr ve artı değer düşüncelerinin onların insanlık tarihine ilişkin yorumlarında kimi roller üstlendiği ama düşüncelerinin dinamiklerinin iktisadi tarihe ilişkin kökenlerinin farklı olduğudur.

Anahtar Kelimeler: