Atıf Sayısı
1
Görüntüleme
11
İndirme
1
Abbasi halifelerinin siyasî güçlerini kaybederek sadece sembolik dini bir lider olarak varlıklarını devamettirdikleri bir dönemde halife olan Nâsır li-Dinillâh, Abbâsî halifeliğini İslam dünyasında yeniden hâkim birgüç halinde getirmek istemiş, bu amacı doğrultusunda, siyasî, içtimaî, fikrî, askerî reformlar yapmıştır. Nâsır li-Dinillâh’ın gerçekleştirdiği reformlardan biri de eskiden beri var olan fütüvvet anlayışını yeniden yapılandırarakkendi liderliğinde birleştirmesidir. “Gençlik, yiğitlik, mertlik” gibi anlamlara gelen fütüvvet kelimesi Arapça,“genç” anlamındaki “fetâ” kelimesinden türemiştir. Tarihsel süreç içinde iki tür fütüvvet anlayışı gelişmiştir.İslâm fetihleriyle birlikte Orta Doğu’da hızlı bir şehirleşme meydana gelmiş, sosyolojik değişim sonucu kabileve aşiret bağları zayıflamış, bunun yerini aynı meslek ve meşrebe sahip kişilerin yardımlaşma ve birliktehareket etme amacıyla bir araya gelerek oluşturdukları “fütüvvet birlikleri” adı verilen gençlik grupları almıştır.Ayrıca İslâm dininin güzel ahlak anlayışını temel alan tasavvuf anlayışında da üstün ahlaklı olmayı gerektiren,karşılıksız ve beklentisiz iyilik yapmayı, halkın hizmetinde bulunmayı esas alan bir fütüvvet anlayışı gelişmiştir.Dağınık, başıbozuk, çoğu zaman toplumda anarşiye sebep olan, devlet otoritesini tanımayan fütüvvet birlikleriniyeniden yapılandırmak isteyen Halife Nâsır li-Dinillâh dönemin ünlü mutasavvıfı Sühreverdî’yi yeni bir fütüvvetdoktrini oluşturmakla görevlendirmiştir. Sühreverdî, yeni fütüvvet doktrininde, toplumda güçlü desteğe sahipolan fütüvvet birlikleri ile tasavvufî fütüvvet anlayışını birleştirerek üstün ahlaklı, enerjisini toplum yararınaharcayan fütüvvet birlikleri oluşturmayı hedeflemiştir. Kendisini bütün fütüvvet birliklerinin lideri olarak ilaneden Nâsır li-Dinillâh, otoritesini kabul etmeyen fütüvvet birliklerini lağv etmiştir. Böylece Nâsır li-Dinillâhgüçlü toplumsal desteğe sahip olan ancak çoğu zaman başına buyruk hareket eden fütüvvet birliklerini kontrolaltına almış, onların desteği ile de gücünü artırmıştır. Halife Nâsır li-Dinillâh, fütüvvet anlayışını yenidenyapılandırarak Müslümanların mezhepsel farklılıklarını bir yana bırakarak fütüvvet ruhu etrafında birleştirmeyiamaçlamıştır. Nâsır li-Dinillâh döneminde resmî bir kimlik kazanan fütüvvet, İslâm toplumunda esnaf ve zanaaterbabını teşkilatlandırarak meslek loncaları haline getirmiştir. Ahilik adı altında Anadolu’ya yayılan fütüvvet,asırlarca Anadolu’da sosyo-ekonomik hayatın temelini teşkil etmiştir. Bu çalışmada fütüvvet lideri olarak Nâsırli-Dinillâh’ın fütüvvet anlayışı, yeniden yapılandırması, hedefleri ve amaçları ele alınmıştır.Anahtar Kelimeler: Fütüvvet, Ahilik, Nâsır li-Dinillah, Abbasiler.
As a result of the loss of political powers of Abbasi's caliphs, Nâsır li-Dinillâh, who was a caliph in a period in which he was a symbolic religious leader, wanted to bring Abbasi's caliphs to the rule of power in the Islamic world, and for this purpose, he made political, internal, intellectual, military reforms. One of the reforms carried out by Nâsir li-Dinillâh is the reorganization of the concept of futurism that has existed since then and the reunification in its leadership. The word “youth, courage, courage” comes from the word “feta” in Arabic, which means “youth”. During the historical process, two kinds of fiduciary concepts have evolved. With the conquest of Islam, a rapid urbanization occurred in the Middle East, as a result of sociological change, the family and family connections were weakened, the place was taken by the youth groups called the "futuvet unions" which they formed together in order to help and cooperate with those with the same profession and legitimacy.In addition, the ethical understanding of the Islamic religion, which is based on the good moral understanding of the tasavvuf, which also requires to be superior to the ethical understanding of the tasavvuf, which is based on the purposes of making unreasonable and unexpected goodness, the service of the people. The distorted, discontinuous, often causing anarchy in society, who wants to restructurate the state authority of the fiduciary unions, has commissioned the famous fiduciary of the Halife Nasir li-Dinillâh period to create a new fiduciary doctrine. In the new doctrine of fiduciary, Sûreverdî aimed at combining the understanding of fiduciary with the fiduciary unions that have a strong support in society and the tasavvufî fiduciary, to create superior moral, energy-effective fiduciary unions that benefit society. He declared himself as the leader of all the fiduciary unions, and the fiduciary unions which did not accept his authority. Thus Nâsir li-Dinillâhpowered social support, but often committed to the command, controlled the fiduciary unions, and increased their strength with their support. Halife Nâsır li-Dinillâh rebuilt the concept of fituvvet by leaving the religious differences of Muslims side by side and united the spirit of fituvvet around. In the period of Nâsır li-Dinillâh a formal identity gained fütüvvet, organizing the trade and craftsman in the Islamic society, made the profession loncars. The fituvvet spread to Anadolu under the name of Ahilik, has formed the foundation of socio-economic life in Anadolu for centuries. In this study, as a fituvvet leader, Nâsırli-Dinillâh’s fituvvet understanding, restructuring, objectives and objectives were discussed. Keywords: Fütüvvet, Ahilik, Nasir li-Dinillah, Abbasians.
Alan : Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Atıf Yapanlar
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
