Abstract:

Sayıların insan hayatını kolaylaştırdığı ve çeşitlendirdiği muhakkaktır. Genel kanı olarak 5 ya da 10 parmaktan türetildiği tahmin edilen sayılar, tarihin ilk çağlarından beri toplumların hayatında çok önemli bir yere sahip olmuştur. Her medeniyet kendine özgü işaretlerle kendi sayılarını ve bunlara bağlı sistemleri geliştirip kullanmıştır. Sayılar, zamanla matematiğin dışında diğer bilim dallarına, dine, sanata ve edebiyata da sirayet etmiştir. Tüm dinlerde olduğu gibi İslâm’da özellikle de tasavvufî çevrelerde bazı sayılar, diğerlerine nazaran ön plana çıkmıştır. Kimi zaman sanatçılar, her bir sayıyı bir metafora karşılık gelecek şekilde kullanmışlardır. XIII. yüzyılda yaşamış bir sufi olan Yûnus Emre de bu metaforları eserlerinde sıkça kullanan şairlerdendir. Risâletü’n-Nushiyye ve Dîvân adında iki önemli esere sahip Yûnus Emre, Türkçenin ve Türk edebiyatının önemli kilometre taşlarından biri kabul edilmektedir. Onun metinleri, içinde geçen sayılar bakımından oldukça zengindir. Bunlar, sıradan karşılıklardan ziyade özel anlamlar ifade etmektedir. Sayıların çeşitliliği ve taşıdığı değerler, Yûnus Emre’nin iyi bir öğrenim gördüğünün ve zamanının bilimlerini öğrendiğinin bir göstergesi sayılmalıdır. Bu makalede Fatih Nüshası dikkate alınarak Yûnus Emre metinlerinde geçen sayılar tespit edilecek, bunların anlamları ve gösterdiği özellikler incelenecektir.

Keywords: