Views
75
Downloands
18
Sözlük manasına baktığımızda “kutsal bir ülkü veya inanç uğrunda ölen kimse” olarak tanımlanan “şehit” kelimesi, daha çok vatan ve millet savunmasında canını veren kişilerde tanımını bulmuştur. Gerek dini ve gerekse milli anlamda kutsal olarak görülen şehitlik, vicdani olarak da önemlidir. Bu sebeple, vatan savunması sırasında veya görevi başında şehit edilenlerin arkada bıraktığı yakınlarının mağdur edilmemesi milletin, dolayısıyla da devletin görevi olarak kabul edilmiştir. Osmanlı Devleti’nin XIX. Yüzyıldan itibaren girdiği savaşlar sosyo-ekonomik yıkımlara sebep olduğu gibi, fazla sayıda insan kayıplarını da beraberinde getirmiştir. Girişilen savaşlarda sakat kalan gaziler ve şehit olanların geride kalan ailelerinin ihtiyaçlarını gidermek için birtakım girişimler yapılmış, sosyal ve ekonomik şartlarını iyileştirmek için bazı kanunlar çıkartılmıştır. Osmanlı Devleti’nden de kalan tecrübe ile Birinci Dünya Savaşı sonrasında ve Milli Mücadele döneminde şehit yakınları ve yetimlerine yönelik sosyal ve ekonomik şartlarını iyileştirme politikaları sürdürülmüş, sosyal devlet anlayışının gelişmesi ile de bu ekonomik ve sosyal düzenlemeler daha kapsamlı hale getirilmiştir. Şehit yakınlarına yönelik bu iyileştirmek politikaları, ülkenin içinde bulunduğu zor şartlarda görev yapan Birinci Büyük Millet Meclisi tarafından gerçekleştirilmiştir. İstanbul’da toplanan Mebusan Meclisi, 28 Ocak 1920 tarihinde aldığı Misak-ı Milli kararları sonrasında 16 Mart 1920 tarihinde İstanbul’un işgal edilmesi ve 11 Nisan 1920 tarihinde Sultan Vahdettin tarafından Meclisin resmen fesih edilmesi sonrasında, milli iradeyi temsil edecek yeni meclisin Ankara’da açılması kararlaştırıldı. Yurdun farklı bölgelerinden gelenler ve İstanbul’dan Ankara’ya kaçabilen mebuslar ile Büyük Millet Meclisi Ankara’da açıldı. 23 Nisan 1920 tarihinde Ankara’da açılan Büyük Millet Meclisi’nin, 15 Nisan 1923 tarihine kadar görevine devam ettiği süre Birinci Meclis olarak bilinmektedir. Kurucu Meclis olarak görev yapan bu meclis, Milli Mücadeleyi yöneterek başarıya ulaştırmış, siyasi anlaşmalar yapmış ve siyasi, sosyal ve ekonomik alanlarda pek çok karar almıştır. Ülkenin içinde bu bulunduğu zor şartlara rağmen, Birinci Meclis şehit yakınlarının sosyal ve ekonomik durumlarını iyileştirmek için de çalışmalarda bulunmuştur. Arşiv belgeleri ve TBMM Zabıt Ceridelerini incelediğimiz zaman, Büyük Millet Meclisi’nin şehitlerin geride kalan yakınlarının, beslenme ve barınma gibi temel ihtiyaçlarla ilgili yardımların yanında eğitim, sağlık ve iş imkânı gibi sosyal yardımlarda da bulunmuştur. Büyük Millet Meclisi, şehit yakınlarına yönelik, maaş bağlama ve para yardımı gibi ekonomik yardımların yanında, şehitlerin geride bıraktığı yetimlerin iaşe, barınma ve eğitim gibi ihtiyaçları için çalışmalarda bulunmuştur. Bunun yanında şehit yakınlarının durumlarını iyileştirmek için ev ve arazi dağıtılması ve taltif amaçlı olarak madalya verilmesi gibi çalışmalar da yapılmıştır. Büyük Millet Meclisi’nde şehit yakınlarına yardım yapılırken, kimlerin şehit statüsünde kabul edildiği de yapılan yardımların mahiyeti için gerekli görülmüş, bu amaçla meclis vatan savunması için savaşlarda canlarını feda edenler ile ayaklanmaların bastırılması sırasında, eşkıya takibi esnasında ve resmi olarak görevi başında hayatlarını kaybedenleri de şehit olarak kabul etmiştir. Bunun yanında resmi olmayan Kuvayı Milliye gibi askeri birliklere katılarak düşmanla mücadele ederken hayatlarını kaybedenler ve Milli Mücadele’ye destek verdikleri için İstanbul Hükümeti tarafından idam edilenler de şehit olarak kabul edilmiştir. Çalışmamızda döneme ait arşiv belgeleri ve TBMM Zabıt Ceridelerinin incelenmesiyle, Birinci Büyük Millet Meclisi döneminde, 23 Nisan 1920 ile 15 Nisan 1923 tarihleri arasında, şehit yakınlarına yönelik iyileştirme politikaları ele alınmıştır. Şehit yakınlarının ekonomik ihtiyaçlarının nasıl karşılandığı, sosyal anlamda yapılan iyileştirmeler, bu amaçla çıkarılan kanunlar ve kimlerin şehit statüsünde kabul edildiğini belirten belgeler incelenmiştir.
When we look at the meaning of the dictionary, the word "shahid", which is defined as "a holy country or a person who died for faith", has more found its definition in those who died in the defence of the country and the nation. The sacrifice, which is considered sacred in the religious and national sense, is also important in the conscience. Therefore, the duty of the nation, and therefore of the state, is not to sacrifice the relatives left behind by those who were martyrized during or at the beginning of their duty. 19th of the Ottoman State. As the wars that began in the century caused socio-economic destruction, too many people lost. A number of efforts have been made to address the needs of the families of the wounded and the remaining victims of the wars, and some laws have been adopted to improve their social and economic conditions. With the remaining experience from the Ottoman State, the policies of improving the social and economic conditions for the victims and orphans of the martyrs were continued after the First World War and during the period of the National Struggle, and with the development of the social state understanding, these economic and social arrangements were made more comprehensive. This policy of improvement towards the victims of the martyrs was carried out by the First Great National Assembly, which served in the difficult conditions within the country. The Mebusan Assembly, which was gathered in Istanbul, after the Misak National Decisions on January 28, 1920, after the occupation of Istanbul on March 16, 1920, and after the official dissolution of the Assembly by Sultan Vahdettin on April 11, 1920, the opening of a new assembly that will represent the national will was decided in Ankara. The Great National Assembly with the people from different regions of the country and the mobs that could escape from Istanbul to Ankara opened in Ankara. The Great National Assembly, which was opened in Ankara on 23 April 1920, was known as the First Assembly until 15 April 1923. This parliament, which serves as the founding parliament, has succeeded by managing the National Struggle, making political agreements and making many decisions in political, social and economic fields. Despite the difficult conditions within the country, the First Assembly has also worked to improve the social and economic situation of the victims of the martyrs. When we examined the archive documents and TBMM Zabıt Ceridays, the Great National Assembly’s remaining relatives of the martyrs, along with the aid related to basic needs such as nutrition and housing, also found social assistance such as education, health and employment opportunities. The Great National Assembly, in addition to the economic aid to the victims of the martyrs, such as wages and money aid, has worked for the needs of the orphans behind the martyrs, such as care, accommodation and education. In addition, work was also done to improve the condition of the victims of the martyrs and to distribute the house and land and to give medals for talent purposes. In the Great National Assembly, when the victims of the martyrs are assisted, those who are accepted in the status of martyrs are also considered necessary for the purposes of the aid made, for this purpose the parliament has accepted as martyrs those who sacrificed their lives in the wars for the defence of the country and during the oppression of the rebellions, during the pursuit of the martyrs and officially at the beginning of the mission. In addition, those who lost their lives while fighting with the enemy by participating in an informal military unity like the Kuwait Millions and who were executed by the government of Istanbul because they supported the National Struggle were also recognized as martyrs. In our work; with the study of the archive documents of the period and the TBMM Zabıt Cerideles, during the First Great National Assembly, between 23 April 1920 and 15 April 1923, the policy of improvement towards the victims of the martyrs was discussed. How the economic needs of the victims of the martyrs are met, the social improvements, the laws adopted for this purpose and the documents that indicate who are accepted in the status of martyrs have been studied.
Field : Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Journal Type : Uluslararası
Article Detail 
Similar Articles
Download PDF
Journal Information
Listen Paper
Cite
Print This Page
Share
Mendeley
