Özet:

Saldırgan ortamlarda çalışan metalik malzemelerin birçoğu mekanik gerilmelere maruz kalabilmektedir. Özellikle üretim proseslerinden dolayı deformasyon sertleşmesi indüklenmiş düşük karbonlu paslanmaz çelikler farklı korozif ortamlarda gerilme korozyonu çatlağı davranışı açısından önemli sonuçlar doğurabilmektedir. Böyle ortamlarda gerilmeli korozyon çatlağını teşvik eden çevresel faktörler ve mekanizmaları anlamak büyük önem taşımaktadır. Bu çalışma AISI 304 ve 316 paslanmaz çelik malzemelerinin hassaslaştırma ısıl işlemi öncesi ve sonrasında U-büküm numune kullanılarak agresif ortamlardaki gerilimli korozyon çatlağı davranışını anlamayı hedeflemektedir. Hassaslaştıma işleminin uygulanmasıyla yanlış ısıl işlem uygulamaları veya kaynaklı bağlantılar ya da işletme koşullarında ısıya maruz kalmış bölgeler temsil edilerek değerlendirilebilmiştir. Gerilimli korozyon çatlağı (GKÇ) davranışı Ubükülmüş malzemelere ortam sıcaklığında %10 HCl çözeltisinde ve %10 H2SO4 çözeltisinde belirlenmiştir. Sonuçlar paslanmaz çeliğin GKÇ davranışının temelde ısıl işlemle hassaslaştırılmış çeliğinkinden farklı olduğunu işaret etmektedir. Korozyon davranışı ağırlık kaybı ve metalografik incelemeler ile tespit edilmiştir. Çalışmalar, hassaslaştırma işlemi ile malzemelerin korozyona duyarlı hale gelerek özellikle AISI 304 malzemesinde agresif ortamın değişkenliğine göre hem GKÇ oluştuğunu hem de taneler arası korozyona yatkın hale gelebildiğini gösterirken, AISI 316 malzemesinde ise korozyon davranışı gözlemlenmediğini göstermiştir. AISI 304 paslanmaz çelik malzemesinde HCl ortamında GKÇ mekanizmasının kayma çizgileri boyunca etkin olduğu gözlemlenmiştir. H2SO4 ortamında ise korozyonun belirgin şekilde tanelerarası modda oluştuğu belirlenmiştir. AISI 316 paslanmaz çelik malzemesinin her iki ortamda da mükemmel korozyon direnci gösterdiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler: