Özet:

Melâhin türü eserler, Arap edebiyatında dil alanında yazılmış olan eser türlerinden biridir. Kelime ve zekâ oyunları, bilmece-bulmaca gibi kavramlarla ifade edilebilecek melâhin kavramına yakın olarak “muhâcât, lugaz, ehâcî, ta‘miye, mugâlata, mu‘âyât” gibi isimler kullanılmıştır. Zor ifadeleri çözme alışkanlığı kazandırmak, vakti değerlendirmek, muhatabın bilgi seviyesini ölçmek, zekâyı geliştirmek ve amacı gizlemek gibi gayeleri bulunan melâhinin şiir ve nesir türleri bulunmaktadır. Melâhin olgusuna olumlu yaklaşıp değerli bulanların yanı sıra faydasız ve gereksiz bir alan olduğunu iddia edenler de olmuştur. Ancak kelimelerin mecâz ve kinayede kullanılması açısından belagat ilmiyle, kişiyi çok yönlü düşünmeye sevk etmesi açısından felsefe bilimleriyle, kelimelerin birden çok manada kullanılmasıyla da dilbilimiyle olan ilişkisi, melâhini değerli kılmaktadır. * Bu makale Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde devam eden doktora tez çalışmasından yararlanılarak hazırlanmıştır. ** Arş. Gör., Bingöl Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arap Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Öğretim Elemanı([email protected]) BÜİFD Cilt: V Sayı: 9 Yıl: 2017/1, s. 187-196 188 Selman YEŞİL İbn Dureyd, melâhin olgusuna farklı bir perspektiften yaklaşarak özgün içerik ve amaca sahip bir eser ortaya koymuştur. Bu çalışmada İbn Dureyd’in Kitâbu’l-melâhin isimli eseri, içerik ve metot açısından incelenmiş ve özgün yönleri ortaya koyularak alandaki yeri tespit edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: