Görüntüleme
28
İndirme
5
Türkler tarih boyunca farklı coğrafyalarda kurdukları devletlerle tarihte farklılık kazanmış bir millettir. Çin sınırından Avrupa içlerine, Sibirya düzlüklerinden Hindistan’ın kuzeyine kadar uzanan geniş sahada Türklerin kurduğu devletler iki bin yıldan fazla bir zamandır tarihçilerin eserlerine konu olmuştur. Türk tarihinin ele alınmasındaki en önemli meselelerden birisi Türk devletlerini hanedanlar üzerinden ele almaktır. Bazı tarihçiler çalıştıkları zaman dilimi açısından meselelere bakarken ele aldıkları coğrafyanın Türk tarihi içerisindeki bütünlüğünü derinliğine ele alamayabilir. Mesela bir Yeni Çağ tarihçisi Akkoyunlu Devletini İran’da hâkimiyet kurmuş bir devlet olarak algılayıp Bayındıriye boyunun geçmişteki faaliyetlerini takip etmezse meseleyi eksik kavrayabilir. Bir Orta Çağ tarihçisi eğer iyi bir İlk Çağ alt yapısına sahip değilse Anadolu ya da Azerbaycan’daki Türk varlığını Selçuklularla birlikte başlatabilir. Aynı şekilde belirli bir coğrafi alanda uzmanlaşan araştırmacılar o bölgedeki hanedanın başka yerlerdeki uzantılarını göremeyebilir. Yine Anadolu’dan göç eden Türkmenlerin katkılarını takip edemeyen bazı araştırmacıların Safevileri İran menşeli bir devlet olarak kabul etmesi eksikliktir. Türk tarih yazıcılığının bir başka meselesi hanedanları esas alan çalışmalarda bir başka Türk hanedanının düşman olarak algılanabilmesidir. Çeşitli kaynaklarda siyasi rekabetten dolayı Osmanlılar, Timurlular, Safeviler, Akkoyunlular, Memlûkler gibi Türk devletleri hakkında kullanılan ötekileştirici ifadeler Türk tarihine bir bütün olarak bakma açısından sıkıntılıdır. Bir Orta Çağ ya da Yeni Çağ tarihçisinin bunu yapması o zamanki tarih yazma tekniği açısından mazur görülebilse de çağdaş Türk tarihi yazımında bu tür yaklaşımlardan uzak durmak en sağlıklı yoldur. Türkiye’de Umumi Türk Tarihinin öncülerinden birisi olan Zeki Velidi Togan’ın Türk tarihinin kaynaklarını tasnif ederken yaptığı değerlendirme, bu bakımdan oldukça kıymetlidir.
Turks have made a difference in history with the states they have established in different geographies throughout history. The states Turks have established over a wide area stretching from the border of China to the interior of Europe and from the Siberian plains to the north of India have been the subject of studies by historians for more than two millennia. One of the most important issues in dealing with Turkic history is dealing with Turkic states through dynasties. While some historians look at the issues in terms of the period they are studying, they may not be able to deal with the integrity of the geography with which they are dealing within Turkish history. For instance, a New Age historian who perceives the Aq Qoyunlu State as a state that had dominated Iran without following the past activities of the Bayındıriye clan may misunderstand the issue. A medieval historian who lacks a good background on antiquity may think the Turkish presence in Anatolia or Azerbaijan starts with the Seljuks. Likewise, researchers specializing in a particular geographic area may not see the extensions of the dynasty in that region elsewhere. Again, some researchers who are unable to follow the contributions of the Turkmens who’d migrated from Anatolia have the shortcoming of accepting the Safavids as a state of Iranian origin. Another issue regarding Turkic historiography is how dynasty-based studies can perceive another Turkic dynasty as an enemy. Various sources’ use of marginalized expressions about Turkic states such as the Ottomans, Timurids, Safavids, Aq Qoyunlus, and Mamluks due to political rivalry is problematic in terms of a holistic view of Turkish history. Although a medieval or New Age historian could be excused in terms of the history writing technique of that time, avoiding such approaches is the healthiest way with regard to contemporary Turkic historiography. Zeki Velidi Togan was one of the pioneers of General Turkish History in Türkiye, and the assessment he made while classifying Turkic historical sources is very valuable in this respect.
Alan : Eğitim Bilimleri; Filoloji; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
