Abstract:

Son dönem Nakşî-Hâlidî şeyhlerinden biri olan Alvarlı Muhammed Lutfî Efendi’nin (m. 1868-1956), şiirlerinde sıklıkla kullandığı sembolik ifadelerden biri olan mir’at/ayna, genel olarak gönlü, âlemi ve insan-ı kâmili sembolizeetmektedir. Buna göre gönül, Allah’ın ezel mir’atı; âlem, kudretinin göstergesi, insan-ı kâmil ise Hakk’ın en mükemmel tecellîgâhı olmuştur. Başta Hz. Muhammed olmak üzere bütün peygamberler, ehl-i beyt ve nakşbendî silsilesi ilahî hikmetlerin yansıdığı bir ayna konumundadır. Hz. Muhammed, feyz-i ilâhînin kendisi vasıtasıyla diğer aynalara yansıdığı merkezi bir ayna gibidir. Bu aynadan yansıyan feyz-i ilâhî, nûru vasıtasıyla diğer peygamberlerin, ruhu vasıtasıyla da velilerin aynalarına yansır. Çalışmamızda Alvarlı Efe’nin şiirleri ayna sembolizmi ekseninde ele alınarak tasavvufî perspektiften değerlendirmeye tabi tutulacaktır.

Keywords: