Özet:

Amaç: Günümüzde fotoğraf tabanlı sosyal medya araçlarının kullanımı yaşamın merkezi bir parçası haline gelmeye başlamıştır. Gençler, fiziksel görünümü ön plana çıkaran sosyal medya sitelerini, fotoğraflarını herhangi bir zamanda akranlarından oluşan bir izleyici kitlesine yayınlamak amacıyla kullanabilmekte ve sosyal medyadaki fiziksel çekiciliklerini en üst düzeye çıkarmayı amaçlayan davranışlarda bulunabilmektedirler. Görünümle İlişkili Sosyal Medya Bilinç Ölçeği (GİSMBÖ) bireylerin düşünce ve davranışlarının sosyal medya izleyicileri için çekici görünüp görünmeyeceğine dair süregelen farkındalığı ne ölçüde yansıttığını ölçmek için geliştirilmiştir. Bu çalışmada üniversite öğrencilerinde GİSMBÖ’nün Türkçe uyarlamasını yapmak, geçerlik ve güvenirliğini ölçmek amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışmaya iki fakülte ve bir yüksekokuldan olmak üzere 197 üniversite öğrencisi dahil edilmiştir. Tüm katılımcılara sosyodemografik soru formu, GİSMBÖ ve Bedeni Beğenme Ölçeği (BBÖ) uygulanmıştır. GİSMBÖ orijinal dili olan İngilizce’den Türkçe’ye çevrilmiş ve kültürel adaptasyonu yapılmıştır. Ölçeğin kültürler arası adaptasyonu çeviri, geri çeviri, uzman görüşü ve ön test adımları kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Güvenirlik için iç tutarlılık analizi yapılmıştır. Yapı geçerliği açıklayıcı faktör analizi ile, ölçeğin kriter geçerliği ise BBÖ ile korelasyonu incelenerek yapılmıştır. Bulgular: Çalışmaya gönüllü olarak katılan üniversite öğrencilerinin yaş ortalaması 20.82±1.63 yıl, 158’i kız ve 39’u erkektir. Ölçeğin Cronbach alfa değerinin 0.935, madde toplam puan korelasyon katsayılarının 0.469 ve 0.761 arasında olduğu saptanmıştır. Açıklayıcı faktör analizinde ölçeğin tek faktörlü yapıda olduğu ve varyansın %68.139’unu açıkladığı görülmüştür. GİSMBÖ ile BBÖ arasında istatistiksel olarak anlamlı negatif yönlü ilişki saptanmıştır. (p<0.001; r=-0.465). Sonuç: Orijinal dilinden başka bir dilde adaptasyon çalışması yapılmamış olan GİSMBÖ’nün Türkçe versiyonunun üniversite öğrencilerinin sosyal medya bilincini ölçmede kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler: