Özet:

Tütün, günümüz dünyasında en çok tüketilen keyif verici maddelerden biridir. Tütün kullanımının dinî hükmü ise güncelliğini hâlâ koruyan fıkhî konular arasında yer almaktadır. İslâm coğrafyasındaki tüketiminin yaygınlaşması ve giderek artmasıyla beraber bu konunun fıkhî boyutu daha da önem kazanmıştır. Âlimlerin konuyla ilgili değerlendirmeleri neticesinde, tütün ürünleri tüketiminin dinî hükmü ile ilgili mubah, mekruh ve haram şeklinde üç farklı içtihat ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda tütün ürünleri tüketiminin hükmünü tespit çerçevesinde pek çok risâle kaleme alınmıştır. Bu risâlelerden biri de XVIII. yüzyılda yaşamış Hanefî fakihlerinden Akdağlı Mustafa b. Ali Amâsî’ye ait Risâle fî hurmeti’d-dühân’dır. Akdağlı bu risâlesinde tütün kullanmanın haram olduğunu savunmaktadır. Akdağlı’ya göre, bunun hükmünün belirlenmesinde dört unsura bakılması gerekir. Bu unsurlar tütün yaprağı, sigaranın dumanı, külü ve zifir’dir. Bunlardan ilk üçü hakkındaki fıkhî hükmün bilinmekte olduğunu belirten Akdağlı, tütün ürünleri tüketiminin hükmünü belirlemede zifir maddesinin esas alınması gerektiğini savunur. Akdağlı’ya göre tütün, içerdiği zifir adlı maddeden dolayı habis ve necistir. İşte bundan dolayı, tütün ürünleri tüketimi fıkhî açıdan mubah sayılamaz. Müellif özellikle de zifiri, necâset-i galîza olarak kabul ettiği için tütün ürünlerini tüketmede ısrar edenin ve ağzına zifir bulaşan kimsenin namazının da sahih olmadığını ifade eder. Bu çalışmada, Akdağlı’nın kısa bir biyografisinden sonra ilgili risâlesi tanıtılıp tütün ürünlerinin tüketimiyle ilgili görüşleri değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler: