Abstract:

Edebiyat eserlerinde mekân durumların sahnelendiği, olayların gerçekleştiği, insanın içinde yaşadığı ortamı ve etkileşimde bulunduğu çevreyi ifade eder. Roman ve öykü türünün temel unsurlardan olan mekân, şiirde de kimi yönleriyle işlenmektedir. Şiirde mekân unsuru şairin bulunduğu, ilişkili olduğu ve ilham aldığı coğrafyayı yansıtması açısından önemlidir. Aynı zamanda şairin şahsiyetini, bakış açısını, estetik yaşantısını, kültür düzeyini, anlam ve imgelem dünyasını gösteren bir ögedir. Şiirin somut ve soyut anlam değeri, simgesel düzeyi ve göstergeler dünyası mekândan hareketle daha iyi anlaşılabilir. Şiirde mekâna yönelim, okurun şairin ruhunu anlama ve kişisel dünyasını tanıma edimine yardımcı olur. Cumhuriyet dönemi Türk şiirinin özgün şairlerinden olan Ahmet Kutsi Tecer (1921-1967), şiirlerinde mekân unsuruna yer veren isimlerin başında gelmektedir. Öğretmenlik mesleği vesilesiyle Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde bulunan sanatçı, bu coğrafyayı şiirlerinde bütünüyle yansıtmıştır. Tecer’in şiirlerinde açık-kapalı, doğal-yapay mekânlar bağlamında insanın yaşadığı çevre ve benliğini kuşatan dış dünya önemli bir yer kaplamaktadır. Bu makalede Ahmet Kutsi Tecer’in şiir külliyatı, mekân bağlamında incelenecektir. Değerlendirme, şairin öz yaşam öyküsünü, doğup büyüdüğü çevreyi, çalıştığı şehirleri içine alan bir çerçevede yapılarak şiirlerindeki mekânların sunuluş biçimleri alt başlıklar altında ele alınacaktır. Şiirlerden örnekler verilerek şairin mekân algısı yorumlanmaya çalışılacaktır. Mekân ögesinin şairin duygu dünyasına bıraktığı izlerden hareketle sanatçı kişiliğine ve şiir estetiğine katkıları tartışılacaktır. Tecer’in mekân betimlemeleri, sunumları ve tasavvurları insan, mekân ve şiir ilişkisi bağlamında irdelenecektir. Sivas başta olmak üzere, Türkiye’nin farklı şehirlerini ve bölgelerini şiirlerine taşıyan Tecer, mekân odaklı şiirlerinde gerçekçi ve gözlemci bir bakış açısıyla şiirlerini yazmıştır. Şairin yaşantısı, duygu ve düşünce dünyası da mekânın işlenişinde belirleyici olmuştur. Tecer, doğal mekânlardan düzenlenmiş mekânlara, kapalı mekânlardan açık mekânlara uzanan geniş bir uzam içerisinde okurunu karşılar. Şehirlerden köylere, evlerden odalara, yollardan sokaklara, dağlardan ovalara, kırlardan denizlere geniş bir mekân tasarrufu çerçevesinde şiirini oluşturur.

Keywords: