Özet:

denetimin öğrenilmesi din eğitiminin önemli bir bileşenidir. Bununla birlikte, din ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişki tartışmalıdır. Bazı bulgular, dindarlığı mental bozukluklarla ilişkilendirirken diğer bazı bulgular ise dindarlığın insanlara sükûnet ve umut verdiğini göstermektedir. Hem dinî hem de psikolojik çalışmalar için önemli olan suçluluk biçimleri, bu tartışmalara ışık tutabilir. Suçluluk; insanlar, inandıkları dinî ve ahlaki standartları ihlal ettiklerinde ortaya çıkan bilişsel-duygusal bir deneyimdir. İki tür suçluluk ve utanma kavramı ayırt edilmelidir. Suçluluk davranışa atıfta bulunurken utanç kişinin kendi benliğiyle ilgilidir. Bu kapsamda suçluluk, kişinin yaptığı davranışın sorumluluğunu almasıyla ilişkilendirilebilirken utanç, bir kişinin bütün kişiliğini zayıflatır ve kişinin öz saygısını hedefler. Ayrıca, utanç büyük ölçüde diğerlerinin yargılarına bağlıdır ve kişinin değersiz hissetmesine ya da kendisi hakkında süreklilik kazanmış olumsuz düşünceler geliştirmesine yol açar. Suçluluk ve utanç arasında yapılacak bir ayrım, bu tartışmayı aydınlatabilir. Dindarlık ve psikolojik rahatsızlıklar arasındaki pozitif ilişki, utanç duygusundan kaynaklanırken suçluluk duygusu, dindarlık ve psikolojik bozukluklar arasındaki negatif ilişkiyi açıklayabilir. Bu farklılaşma İslami eğitimde önemlidir zira İslami öğretilere göre insanlar, olumsuz davranışlarda bulundukları zaman bile öz saygılarını korumalıdırlar. Olumsuz eylemin kendisi, ilahi bir kaynağa sahip olduğu bilinen ruh yerine eleştirinin yöneltileceği yer olmalıdır. Bu nedenle amel ve faili arasındaki ayrım, İslam din eğitiminde bir strateji olarak ele alınmalıdır. Kötü ameller söz konusu olduğunda suçlama veya değişim talebi faille değil kötü amellerle ilişkilendirilmelidir. Öte yandan, ferdin tüm kişiliği muteber bir varlık sayılmalıdır. İşte bu yüzden İslam, ümitsizliği büyük bir kusur olarak görmektedir çünkü ümitsizlik kişiyi temelde değersiz olmakla ilişkilendirmektedir.

Anahtar Kelimeler: