Özet:

Akademik iş hayatını inceleyen çalışmaların büyük kısmının kadın akademisyenlere odaklanmasının nedeni, kadın akademisyenlerin pek çok noktada erkek meslektaşlarına oranla daha dezavantajlı görünmesidir. Bu dezavantajların büyük kısmının cam tavan sendromu ve rol çatışmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Kadın akademisyenler araştırmacı–öğretim üyesi, tez danışmanı ve yönetici gibi kimliklerinin yanı sıra evine, ailesine ve çocuklarına karşı sorumlulukları bulunmaktadır. Bu nedenle literatürde erkek akademisyenlerin mesleklerini icra edebilme, ilerleme ve üst kademelerde görev alabilmede kadın akademisyenlere kıyasla daha avantajlı olduğu değerlendirilmektedir. Bu çalışmada Türk üniversitelerindeki kadın akademisyenlerin genel durumu ulusal ve uluslararası ölçekte ele alınmıştır. Bu bağlamda cam tavan sendromu kapsamında kadın akademisyenlerin üst düzey yöneticiliğe geçmede ve kariyer basamaklarında karşılaştıkları engeller araştırılmıştır. Araştırmanın ilk bölümünde Türkiye'deki durum incelenmiştir. Türkiye'de bulunan 209 üniversitede görev yapan kadın akademisyenlerin oranı %46'dır. Bu oran yüksek olmakla birlikte üst düzey yöneticilik yapan kadın akademisyen oranlarının düşük olduğu, nitekim 129 devlet üniversitesinde sadece 8 kadın akademisyenin rektör olarak görev yaptığı görülmektedir. Araştırmanın ikinci bölümünde, makale yazarlarından Atay tarafından geliştirilen anket Ankara'da çalışan kadın akademisyenlere gönderilmiştir. Ancak, dünyada ve Türkiye'de yaşanan salgın nedeniyle sadece 29 kadın akademisyene yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile sorular yöneltilebilmiştir. Nitel analiz sonunda katılımcıların “genel olarak” ve “yöneticilik görevi sırasında” olmak üzere iki ayrı durum için cinsiyete bağlı ayrımcılık yaşadıkları ve kadınların akademik hayatta dezavantajlı olduklarını ifade ettikleri görülmüştür. Astlarla ilişkilerde ise katılımcıların yaşanan problemlerin cinsiyetten bağımsız olduğunu düşündükleri anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: