Özet:

Bu çalışmada, farklı çeltik çeşitleri tohumlarının geometrik, hacimsel, renk ve sürtünme karakteristikleri incelenmiştir. Geometrik özellikler (geometrik ortalama çap, yüzey alanı ve küresellik); hacimsel özellikler (yığın hacim ağırlığı, gerçek hacim ağırlıkları, porozite); renk karakteristikleri (L*,a*,b*, Kroma, Hue açısı ve Brown Index (kahverengileşme indeksi)) ile sürtünme özellikleri (statik sürtünme katsayısı ve yığılma açısı değerleri) belirlenmiştir. Geometrik ortalama çap değerleri; en düşük Nembo çeşidinde bulunurken, Galileo 5 çeltik çeşidi arasında en yüksek bulunmuştur. Yığın hacim ağırlığı, gerçek hacim ağırlığı ile porozite değerleri çeltik çeşitleri için sırasıyla 657.0 -695.3 kg/m3, 1029.0-1141.7 kg/m3, %33.84-38.80 aralığında bulunmuştur. Osmancık-97 çeltik çeşidi en düşük yığın hacim ağırlığı, gerçek hacim ağırlıkları ile porozite değerlerini verirken, çeltik çeşitleri arasında bu hacimsel özellikler, en yüksek Nembo çeşidinde gözlenmiştir. Çeltik çeşitleri arasında minimum Kroma ve Kahverengileşme indeksi değerleri sırasıyla 15.16 ve 43.10 değerleriyle Nembo çeşidinde bulunurken, L* ve Hue açısı değerleri Vasco çeltik çeşidinde en düşük değerde görülmüştür. Statik sürtünme katsayısı sırasıyla en yüksek 0.53 değeriyle lastik sürtünme yüzeyi ve Tosya Güneşi çeşidinde görülürken, doğal yığılma açısı değeri de, Galileo çeşidinde 37.85° değeriyle bulunmuştur. Sürtünme katsayısı değerleri ile yığılma açısı değerleri, çeşitler arasında sırasıyla 0.19-0.53 ile 32.18-37.85 değerleri arasında bulunmuştur. Çeltik çeşitleri tohumlarının geometrik, hacimsel, renk ve sürtünme özelliklerinin bilinmesi, başlıca ekim, hasat ve hasat sonrası teknolojik uygulamalarda kullanılacak makine ve sistemlerin tasarım ve projelendirilmesinde çok önemlidir.

Anahtar Kelimeler: