Görüntüleme
19
Arşiv belgelerinde Genc, Ginc, Gence veya Genç şeklinde karşımıza çıkan Bingöl’ün Solhan ilçesine bağlı Kale Köyü, Osmanlı’nın Doğu Anadolu’ya hakim olduğu Çaldıran Savaşı’ndan sonra bir idarî birim olan sancak merkezi şeklinde tanzim edilmiştir. Murat Nehri kıyısında bulunan Genç, inşa edilen barajlar ile birlikte sular altına kalmıştır. Baraj inşaatından önce Murat Tepe’de yapılan arkeolojik kazılarda Orta Demir Çağı, Erken Demir Çağı, Erken Tunç Çağı’na ait önemli bulgulara rastlanılmıştır. Asur, Pers, Büyük İskender, Roma, Bizans ve Sasanîler gibi uygarlıkların hakimiyeti altında kalan Genç’in, Iyad b. Ganm’in 638’de Amid dağlarının kuzeyinde bulunan Cebel-i Cur’u (Çapakçur) ele geçirmesinden sonra Müslümanların kontrolüne geçtiği anlaşılmaktadır. Daha önceleri Bizans-Sâsânî devletlerinin mücadele sahası olan Genç, Iyâd b. Ganm’in fethinden sonra Müslüman-Bizans hudut hattını oluşturmuştur. Selçuklu birliklerinin 1049’da Haşdiank’a (Bingöl) akınlar düzenledikleri sırada Genç’in de bu saldırılardan etkilenmiş olması muhtemeldir. Bu tarihten sonra Selçuklu-Bizans rekabetine sahne olan Genç ve çevresi, 1104’ten itibaren Artuklularının kontrolüne geçmiştir. Müteakiben Zengiler, Eyyûbîler, Harezmşahlar, Moğollar, Anadolu Selçukluları, Akkoyunlular, Karakoyunlular ve Safevîler gibi güçlerin değişik fasılalarla yönettikleri Genç, 1514’te Çaldıran Savaşı ile Osmanlılara bağlanmıştır. Osmanlılar, Genç’i hükümet ve yurtluk-ocaklık sancak şeklinde düzenleyerek şehrin başına da Süveydî beylerini tayin etmişlerdir. Farklı bir idarî birim olarak oluşturulan bu sancakta yarı müstakil olan Süveydî beyleri 1878’e kadar bölgenin idaresini üstlenmişlerdir. 1878’de Bitlis Vilayeti’ne bağlanan Genç’in merkezi coğrafî, siyasî ve askerî sebeplerden dolayı 1887’de Arduşin’e, 1918’de de Diyârbük (Sürekli) veya Darayeni olarak bilinen bugünkü yerine nakledilmiştir. Bu çalışmada, Genç’in başlangıçtan Cumhuriyet dönemine kadar uzanan tarihsel geçmişinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır.
Kale Village in the Solhan district of Bingöl, which appears in archival documents in the form of Genc, Ginc, Gence, or Genç, was arranged as a sanjak (district), an administrative unit after the Battle of Çaldıran in which the Ottomans dominated Eastern Anatolia. Genç, located on the banks of the Murat River, has been flooded with dams being built. Archaeological excavations of Murat Tepe prior to the construction of the dams showed significant findings of the Middle Iron Age, Early Iron Age, and Early Bronze Age. It is understood that Genç, which was under the domination of civilizations such as Assyrian, Persian, Alexander the Great, Rome, Byzantine, and Sassanids, came under the control of the Muslims after Iyad b. Ganm captured Jabal-i Cur (Çapakçur) north of the Amid mountains in 638 AD. Genç, which was previously the field of the struggle of the Byzantine-Sassanid states, formed the Muslim-Byzantine borderline after the conquest of Iyâd b. Ganm. Genç is likely to have been affected by the attacks when Seljuk troops launched raids on Hashdiank (Bingöl) in 1049 AD. After that, Genç and its entourage, which were the scene of Seljuk-Byzantine rivalry, came under the control of the Artuqids from 1104 AD onwards. Thereafter, Genç were bound to the Ottomans by the Çaldıran War of 1514 AD, when forces such as the Zengids, Ayyubids, Khorezm-shahs, Mongols, Anatolian Seljuks, Aqqoyunlus, Qaraqoyunlus, and Safavids ruled with different periods. The Ottomans appointed the Suveydi chiefs to head the city, organizing Genç as a hukumet and yurtluk-ocaklık sanjak. The Suveydi chiefs, who were semi-independent in this sanjak, which was created as a different administrative unit, assumed the administration of the region until 1878 AD. The center of Genç, which was bound to Bitlis Province in 1878 AD, was transferred to Arduşin in 1887 AD for geographical, political, and military reasons, and in 1918 AD to its present location, known as Diyarbük (Sürekli) or Darayeni. This study aims to uncover Genç's history from the beginning to the Republic period.
Alan : Eğitim Bilimleri; Güzel Sanatlar; Hukuk; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
